نصر حامد ابوزید: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۴۶: / خط ۴۶: @@
 ===هرمونتییک فلسفی===
 هرمنوتیک فلسفی، برگرفته از اندیشه‌های گادامر، از مهم‌ترین مبانی تفکر ابوزید است. وی بر این نظریه معتقد است که افق فکری و فرهنگی خواننده، در فهم متن اثر می‌گذارد و معنای متن در هر عصری، حاصل ترکیب تاریخی متن با افق فکری خواننده است. به عبارت دیگر، ابوزید متن را صامت میداند و معتقد است که یافتن حقیقت متن، بر گفتوگوی خواننده با متن مبتنی است و این خواننده است که با قابلیت‌های علمی و ادراکی خود، متن را به سخن آورده و تأویل می‌کند. بنابراین، فهم عینی و مطلق وجود ندارد. عینیتی که در تأویل متون دست یافتنی است، عینیت فرهنگی در چهارچوب زمان و مکان است، نه عینیت مطلق که توهمی بیش نیست <ref>ابوزید، نصرحامد المنهج الوافی فی فهم النصوص الدینیه،ص397</ref> بر این اساس، ابوزید وجود معنای ذاتی را برای قرآن انکار میکند .
-همچنین وی معتقد است که حتی اگر قرآن معنای ذاتی داشته باشد، هیچ کس، حتی پیامبرا کرم(ص) نمی‌تواند آن معنای ذاتی را دریابد. ابوزید الفاظ قرآن را ثابت می‌داند و ثابت بودن، معانی را نکار می‌کند؛ زیرا به نظر او، دخالت عقل انسانی در تفسیر قرآن، موجب تغییر و تحول در مفهوم آن می‌شود. برای همین به باور ابوزید، نباید فقط به سنت پیشینیان در فهم حقیقت متن نظر داشت، بلکه باید از روش‌های دیگر نیز بهره برد.<ref>عرب صالحی، محمد ، مجموعه مقالات جریان‌شناسی و نقد اعتزال نو،ص106</ref>
+همچنین وی معتقد است که حتی اگر قرآن معنای ذاتی داشته باشد، هیچ کس، حتی پیامبرا کرم(ص) نمی‌تواند آن معنای ذاتی را دریابد. ابوزید الفاظ قرآن را ثابت می‌داند و ثابت بودن، معانی را نکار می‌کند؛ زیرا به نظر او، دخالت عقل انسانی در تفسیر قرآن، موجب تغییر و تحول در مفهوم آن می‌شود. برای همین به باور ابوزید، نباید فقط به سنت پیشینیان در فهم حقیقت متن نظر داشت، بلکه باید از روش‌های دیگر نیز بهره برد.<ref>عرب صالحی، مجموعه مقالات جریان‌شناسی و نقد اعتزال نو،1393ش، ص106</ref>
 === زبان‌شناسی===
-یکی از مبانی مهم ابوزید، زبان‌شناسی خاص اوست که برگرفته از نظریات سوسور است. وی در مورد متون دینی میگوید: «متون دینی از جمله قرآن، متونی زبانی هستند که استوار بر فرهنگی خاص و قوانین آن هستند. آنها با تولید نشانه‌های خاص خود، به بازسازی زبان و فرهنگ زمانه نیز می‌پردازند«. به عبارت دیگر، قرآن متنی است که مرجعیت خود را از زبان می‌گیرد، اما با این وجود، گفتاری است که به ایجاد تغییر در زبان و فرهنگ می‌پردازد. در نتیجه، میان قرآن و واقعیتهای فرهنگی زمان نزول، رابطه متقابل وجود دارد و باید قرآن را محصول برساخته از فرهنگ عصر نزول دانست.<ref>عرب صالحی، محمد ، مجموعه مقالات جریان‌شناسی و نقد اعتزال نو،ص106</ref>
+یکی از مبانی مهم ابوزید، زبان‌شناسی خاص اوست که برگرفته از نظریات سوسور است. وی در مورد متون دینی میگوید: «متون دینی از جمله قرآن، متونی زبانی هستند که استوار بر فرهنگی خاص و قوانین آن هستند. آنها با تولید نشانه‌های خاص خود، به بازسازی زبان و فرهنگ زمانه نیز می‌پردازند«. به عبارت دیگر، قرآن متنی است که مرجعیت خود را از زبان می‌گیرد، اما با این وجود، گفتاری است که به ایجاد تغییر در زبان و فرهنگ می‌پردازد. در نتیجه، میان قرآن و واقعیتهای فرهنگی زمان نزول، رابطه متقابل وجود دارد و باید قرآن را محصول برساخته از فرهنگ عصر نزول دانست.<ref>عرب صالحی، مجموعه مقالات جریان‌شناسی و نقد اعتزال نو، 1393ش، ص106</ref>
 ===تفاوت معنا و فحوا===
@@ خط ۵۴: / خط ۵۶: @@
 ==مساله زن==
-از نظر ابوزید، [[زن]] در این جهان گذشته از پیگیری مطالباتش درباره برابری با [[مرد]]، سعی می‌کند تا هویت خود را به عنوان یک موجود مستقل، تعبیر و تفسیر کند و برابری خود با مرد را در شرایط مساوی اثبات کند. در این میان، مسلمانان هنوز سرگرم مسائلی مانند لیاقت و توانایی زن و اهلیت برخورداری از حق [[طلاق]] و رسیدن به منصب قضا یا اهلیت او برای مشارکت فعالانه و مستقل در امور سیاسی هستند. بنابراین، از منظر او، مسلمانان در مسئله زنان، در آغاز راه بیداری هستند و راه طولانی در پیش دارند. <ref>ابوزید، «حقوق زن در اسلام و بازگشت به قرآن»، مهرنامه، ش20</ref>اهمیت این مسئله برای وی، باعث شد که دو کتاب را به مسئله زنان اختصاص دهد. یکی کتاب المرأة فی خطاب ألزمه و دیگری کتاب دوائر الخوف، قراءة فی خطاب المرأة. عمده نظریات وی در خصوص زنان را می‌توان در این دو اثر دید.
+از نظر ابوزید، [[زن]] در این جهان گذشته از پیگیری مطالباتش درباره برابری با [[مرد]]، سعی می‌کند تا هویت خود را به عنوان یک موجود مستقل، تعبیر و تفسیر کند و برابری خود با مرد را در شرایط مساوی اثبات کند. در این میان، مسلمانان هنوز سرگرم مسائلی مانند لیاقت و توانایی زن و اهلیت برخورداری از حق [[طلاق]] و رسیدن به منصب قضا یا اهلیت او برای مشارکت فعالانه و مستقل در امور سیاسی هستند. بنابراین، از منظر او، مسلمانان در مسئله زنان، در آغاز راه بیداری هستند و راه طولانی در پیش دارند. همیت این مسئله برای وی، باعث شد که دو کتاب را به مسئله زنان اختصاص دهد. یکی کتاب المرأة فی خطاب ألزمه و دیگری کتاب دوائر الخوف، قراءة فی خطاب المرأة. عمده نظریات وی در خصوص زنان را می‌توان در این دو اثر دید. <ref>[http://nasr-hamed-abuzayd.blogfa.com/post/83 زاهدپور، «حقوق زن در اسلام (1)»، وب‌لاگ]</ref>
 او محور پژوهش‌های خود را، برابری زن و مرد و عرفی بودن مسائل زنان قرار می‌دهد.
@@ خط ۶۷: / خط ۶۹: @@
 مهم‌ترین مبانی که ابوزید در مسئله زنان از آن بهره گرفته، مبانی فکری او در تأویل و تفسیر متون دینی است. ابوزید، به هرمنوتیک با عنوان پیشرفت علمی غرب در پژوهش‌های غربی می‌نگریست و مبهوت آن شده بود. بنابراین، تلاش داشت تا این پدیده نوظهور را در متون اسلامی به ویژه قرآن کریم و فرهنگ متنی دین به کار بندد. این نوع نگرش او به هرمنوتیک باعث شد که نتواند مشکلات آشکار آن را نبیند. مشکلاتی مانند نسبیت در فهم متون، انسداد باب علم و خودشکنی این نظریه.<ref>توسلی، «بررسی و نقد مسئله زن از دیدگاه دکتر نصر حامد ابوزید»، 1397ش، ص16</ref>
-همچنین مدعای محوری نظریه ابوزید در زبان‌شناسی، آن است که مفاهیم بازتاب فرهنگ زمانه است و با تغییر فرهنگ تغییر می‌کند، اما این مدعا اشکالات زیادی دارد. یکی اینکه مدعای فوق با توجه به تقسیمات مفاهیم و چگونگی دست‌یابی عقل به هر نوع از آنها کلیت ندارد. برای مثال، برخی از مفاهیم هستند که وهمیات نامیده می‌شوند. این مفاهیم، مصداق خارجی ندارند مانند مفهوم غول. چنین مفاهیمی در فرهنگ و زمانهای مختلف هستند، اما برخی از مفاهیم، مانند عدل، ظلم، مالکیت و زوجیت که موضوعات اخلاقی هستند، در تمام فرهنگ‌ها و زمان‌ها وجود داشته و در تعیین مصداق آنها ممکن است تفاوت وجود داشته باشد، اما مفهوم آنها هرگز تغییر نمی‌کند.<ref>مصباح یزدی، محمدتقی آموزش فلسفه، ج1،ص201</ref>دوم آنکه اگر مفاهیم، بازتاب فرهنگ زمانه باشد و با تغییر فرهنگ، مفاهیم نیز تغییر کند، با توجه به تفاوت فرهنگ جوامع مختلف، تبادل افکار مطالعات دین پژوهی  نباید ممکن باشد. لازمه این نظریه، انسداد باب تفهیم و تفاهم میان افراد متعلق به فرهنگ‌های مختلف است.<ref>مجموعه مقلات جریان‌شناسی و نقد اعتزال نو، ص103</ref>
+همچنین مدعای محوری نظریه ابوزید در زبان‌شناسی، آن است که مفاهیم بازتاب فرهنگ زمانه است و با تغییر فرهنگ تغییر می‌کند، اما این مدعا اشکالات زیادی دارد. یکی اینکه مدعای فوق با توجه به تقسیمات مفاهیم و چگونگی دست‌یابی عقل به هر نوع از آنها کلیت ندارد. برای مثال، برخی از مفاهیم هستند که وهمیات نامیده می‌شوند. این مفاهیم، مصداق خارجی ندارند مانند مفهوم غول. چنین مفاهیمی در فرهنگ و زمانهای مختلف هستند، اما برخی از مفاهیم، مانند عدل، ظلم، مالکیت و زوجیت که موضوعات اخلاقی هستند، در تمام فرهنگ‌ها و زمان‌ها وجود داشته و در تعیین مصداق آنها ممکن است تفاوت وجود داشته باشد، اما مفهوم آنها هرگز تغییر نمی‌کند.<ref>مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ج1، 1396ش، ص201</ref>دوم آنکه اگر مفاهیم، بازتاب فرهنگ زمانه باشد و با تغییر فرهنگ، مفاهیم نیز تغییر کند، با توجه به تفاوت فرهنگ جوامع مختلف، تبادل افکار مطالعات دین پژوهی  نباید ممکن باشد. لازمه این نظریه، انسداد باب تفهیم و تفاهم میان افراد متعلق به فرهنگ‌های مختلف است.<ref>عرب صالحی، مجموعه مقلات جریان‌شناسی و نقد اعتزال نو، 1393ش، ص103</ref>
 درست است که در اسلام، جنسیت برتری نمی‌آورد، اما موجب اختلاف و امتیاز می‌شود. این اختلاف، در نظام خانوده در اسلام به خوبی خود را نمایان می‌کند؛ زیرا این زن است که نقش مادری را در خانواده برعهده می‌گیرد و وظیفه سنگین بارداری، شیردهی و مراقبت از کودک را دارد. در مقابل، وجوب [[نفقه]] زن و فرزندان بر دوش مردان است که مستلزم کارهای سخت و گاه طاقت‌فرسا در خار ج از خانه است. از طرف دیگر، اسلام احکامی مانند وجوب نفقه، مهریه، جهاد نظامی و ... را بر عهده مردان گذاشته است.
@@ خط ۸۷: / خط ۸۹: @@
 * مدال افتخار فرهنگی از رئیس جمهور تونس ۱۹۹۴
 *جایزه «آزادی عبادت» از مؤسسهٔ ایانور و تئودور روزولت
-* جایزه ابن رشد در اندیشه آزاد ۲۰۰۵<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B5%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF_%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AF#cite_note-1 ویکی پدیا]</ref>
+* جایزه ابن رشد در اندیشه آزاد ۲۰۰۵<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B5%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF_%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AF#cite_note-1 «نصر حامدابوزید»، در ویکی پدیا]</ref>
 ==پانویس==
 {{پانویس}}
 ==منابع==
-*ابوزید، نصرحامد المنهج الوافی فی فهم النصوص الدینیه، بیروت،الهلال
+*ابوزید، نصرحامد المنهج الوافی فی فهم النصوص الدینیه، بیروت،الهلال.
-*عرب صالحی، محمد ، مجموعه مقالات جریان‌شناسی و نقد اعتزال نو. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
+*عرب صالحی، محمد ، مجموعه مقالات جریان‌شناسی و نقد اعتزال نو،نشر: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران، 1393ش.
-*توسلی، سمیه،بررسی و نقد مسئله زن از دیدگاه دکتر نصر حامد ابوزید،دوفصلنامه تخصصی مطالعات دین‌پژوهی،سال دوم، شماره سوم، بهار و تابستان 1397
+*توسلی، سمیه، «بررسی و نقد مسئله زن از دیدگاه دکتر نصر حامد ابوزید»، دوفصلنامه تخصصی مطالعات دین‌پژوهی،سال دوم، شماره سوم، بهار و تابستان 1397ش.
-*[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B5%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF_%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AF ویکی پدیا]
+*«نصرحامد ابوزید»، در ویکی پدیا، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1402ش.
-*[https://en.wikipedia.org/wiki/Nasr_Abu_Zayd Nasr_Abu_Zayd]
+*«Nasr_Abu_Zayd»، در ویکی پدیا انگلیسی،  تاریخ بازدید: 10 فروردین 1402ش.
-*فتاحي زاده فتحيه،تاثير پايه هاي فکري ابوزيد در نگرش او به مسائل زنان،زمستان 1389، دوره  8 ، شماره  3 ،از صفحه 87 تا صفحه 102
+*زادهدپور، علی، «حقوق زن در اسلام»، وب لاگ، تاریخ درج مطلب: 18 اسفند 1387ش، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1402ش.
-*ابوزید، نصرحامد  حقوق زن در اسلام و بازگشت به قرآن . مهرنامه، ش20
+*پزشکی، محمد، «زن از دیدگاه ابو زید»، وب لاگ، تاریخ درج مطلب: 18 تیر 1387ش، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1402ش.
-*[http://zananepakdaman.blogfa.com/post/497 زنان پاک]
+*مصباح یزدی، محمدتقی آموزش فلسفه، اشر: شرکت چاپ و نشر بین الملل، ج1، چاپ هجدهم، 1396ش.
-*[https://hawzah.net/fa/Article/View/66100/%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D9%86%D8%B5%D8%B1-%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AF چند همسری در قرآن / نقد دیدگاه دکتر نصر حامد ابوزید]
 [[رده: ویکی‌جنسیت]]
 [[رده: کنشگران]]
-[[رده: نومعتزلی]]
-[[رده: غیر ایرانی]]
-[[رده: نظریه‌پردازان]]
-[[رده: جهن اسلام]]
-[[رده:روشنفکران]]
-[[رده: پست‌مدرن]]