ویکیجنسیت:Featured articles/2024/13
جامعهشناسی بدن، علم مطالعه جنبههای نمادین بدن زنان و مردان و گفتمانهای حاکم بر آن.
جامعهشناسان در دهههای اخیر، بدن را از جنبه اجتماعی و بهطور مستقل مورد توجه قرار داده و انباشت مطالعات در مورد آن، حوزه جدیدی، به نام جامعهشناسی بدن را با محورهایی چون فنون بدن، اداها، برچسب کالبدي، بيان عواطف، دريافتهاي حسي، فنون مصاحبه، طراحي روي بدن، رفتارهاي نامتعارف بدني، فعاليتهاي بدني، مديريت بدن، رفتارهای نمادین و بازآرایی بدن، ایجاد کرده است. جامعهشناسی بدن، گفتمانهای مسلط را در تحقق تصور از بدن، توزیع جنسیتی قدرت و ایجاد و استمرار نابرابری جنسیتی، مورد بررسی قرار میدهد. جامعهشناسی بدن، بازنماييهاي نمادين بدن در قالب رفتارهاي گوناگون را مورد بررسی قرار میدهد. بدن از این منظر يك «ماهيت ناتمام» و حامل ارزشهاي نمادين و هنجارهاي اجتماعي و دائما در حال بيان ارزشهاي اجتماعي است. به دليل پويايي سطوحي از ارزشها و هنجارها، وجه نمادين بدن درحال تغيير دائمي است. تقابل دکارتی ذهن و بدن، خویشتن واقعی فرد را در ذهن قرار میدهد که باید بدن منحرف خود را کنترل کند. این تقابل، مرد را به ذهن متعالی و بدون انحراف مربوط میسازد و زن را به بدنهای ضعیف و منحرفی که باید کنترل شوند و این تطبیق نابرابری جنسیتی را توجیه میکند. نظام سرمایهداری نیز از چنین تبیینهایی حمایت میکند و بدن و بهویژه نوع زنانه آن را ابژهای میداند که باید برای آن هزینه کرد و با مصرف کالاهای مناسب آن را ارتقا بخشید. این نابرابری جنسیتی در مطالعات فوکو نیز مورد توجه بوده است؛ او در دو کتاب تاریخ جنون و تاریخ جنسیت، گفتمان سلامت را عامل استثمار جنسیت و ذهنیت زنانه توسط مردان میداند. گیدنز بر این باور است که انتظارات اجتماعی، زنان را نسبت به ویژگیهای جسمانی خود شرمسار کرده است. هنجارهای اجتماعی بر جذابیت جسمی زنان بیشتر تاکید دارد و در همین راستا الگوی لاغراندام را مطلوب معرفی میکند. با وجود حضور اجتماعی فعال و پیشرفتهای فراوان زنان در عرصههای مختلف، آنها هنوز بر مبنای وضعیت ظاهریشان ارزیابی و قضاوت میشوند.
دیگر مقالات منتخب: حوا از دیدگاه مفسران – هنجارهای جنسیتی در خانواده مسلمان – ورزش بانوان