شریعت یهودی و زن: تفاوت میان نسخه‌ها

در قوانین طهارت و نجاست، در برخی برهه‌ها [[زنان]]، طاهر یا ناپاک (نجس) تلقی می‌شوند و قوانین سخت‌گیرانه‌ای در خصوص این دوران در یهودیت وضع شده است.<ref group="پانویس">برخی از محققان بیان کرده‌اند که دوران‌های پیشین یهودیت، [[زنان]] در زمان وقوع [[حیض]]، از دیگران جدا، و در مکان‌های خاصی محصور می‌شدند</ref>Encyclopedia Judaica.p.163<ref> </ref>ایام [[قاعدگی]] را در یهودیت، «نیدا» یا ایام ناپاکی می‌نامند.<ref group="پانویس">حجم قابل اعتنایی از احکام شرعی یهودبه این موضوع می‌پردازد؛ به طوری که رساله‌ای کامل در تلمود و هفده باب از کتاب شولحان عاروخ به این مسئله اختصاص دارد</ref> <ref>شختر و دیگران، واژه‌های فرهنگ یهود، ترجمه منشه امیر و دیگران، ص240</ref> براساس  قوانین نیدا، [[زن]] در ایام [[حیض]] ([[قاعدگی]]) و یک روز قبل از آن-در صورتی که [[قاعدگی]] منظم دارد، برای [[شوهر]]ش ناپاک است. این ناپاکی و احکام مربوط به آن، تا هفت روز پس از پاکی ادامه دارد. حاخام‌ها به [[زنان]]ی که در اواخر دوره [[عادت ماهانه]] خود قرار داشتند، توصیه می‌کردند بیشتر احتیاط کنند و از غسل در حمام آیینی (غسل گاه میقوه)<ref group="پانویس"> میقوه، حمامی خاص است که در یهودیت برای غسل‌کردن استفاده می‌شود. با توجه به ویژگی‌های خاص این حوضچه و ابعاد ویژه آن، در کنیسه مکان خاصی برای این غسل در نظر گرفته شده است.</ref> و [[روابط جنسی]] با [[شوهران]]شان تا هفت روز بعد از پاکی خودداری ورزند تا کاملاً مطمئن شوند که ناپاکی‌شان پایان یافته است.<ref>Encyclopedia Judaica.p.163</ref>[[زن]] پس از تطهیر خود در حمام مخصوص آیینی که باید با حضور [[زن]]ی جهت نظارت بر صحت انجام آن صورت پذیرد و نیز دادن کفاره به عبادتگاه، <ref>لاویان 15: 19-33</ref> می‌تواند با [[همسر]] خود [[ارتباط جنسی]] برقرار کند؛ در تنخ تصریح شده:

استشمام بوی عطر از [[زن حائض]]، سفر تفریحی با او با یک وسیله نقلیه، و شنیدن صدای خواندن وی نیز حرام است.<ref group="پانویس">هلاخا توصیه می‌کند [[زن]] در این ایام لباس‌های مخصوصی بپوشد تا ناپاکی او یادآوری شود.</ref> آرایش کردن [[زن حائض]]، پس از نقض و ابرام‌های فراوان، به این دلیل که [[زن]] برای [[مرد]] در این دوران مشمئز کننده نباشد، مجاز دانسته شد. در قرون وسطی، قوانین مربوط به [[عادت ماهانه]] [[زنان]] سخت گیرانه‌تر شد و [[زن]] «نیدا» حق ورود به کنیسه را نداشت. همچنین تماس با کتاب‌های مقدس، نماز یا قرائت نام خدا برای او ممنوع بود. در گزارش‌های تاریخی مربوط به اواخر قرن پانزدهم آمده است که [[زنان حائض]] چنان چه به کنیسه‌ها وارد می‌شدند، «مراقب بودند که به صفحه تورات نگاه نکنند».<ref>Encyclopedia Judaica.p.164</ref>

نکته‌ی دیگر این است که اگر [[زن]]ی [[پسر]] به دنیا آورد، تا هفت روز نجس است و 33 روز نباید هیچ چیز مقدسی را لمس کند و اگر [[دختر]] بزاید، دو برابر آن، یعنی دو هفته نجس خواهد بود و باید 66 روز از نزدیک شدن به معبد خودداری کند.<ref group="پانویس">البته به دلیل دشواری عمل به این قوانین شرعی، امروزه جز اندکی از یهودیان به این قوانین عمل نمی‌کنند.</ref> در برخی جوامع یهودی، برای [[پسر]] چهل روز پس از تولدش غسل طهارت انجام می‌شد و برای [[دختر]] این غسل هشتاد روز پس از تولد وی انجام می‌شد.<ref>مقیسه، پایان‌نامه ارشد، ترجمه هشتاد صفحه از بخش چهارم کتابCode of Jewish Law،ص54 </ref>

از احکام مهم روز شنبه، روشن‌کردن شمع‌های شبات است <ref group="پانویس">شمع در یهودیت همانند بسیاری از ادیان دیگر دارای جایگاه و کارکرد آیینی است. این اهمیت در یهودیت تا بدان حد است که از لحاظ نمادین، شمعدان (منورا)، نماد آیینی یهودیت شناخته می‌شود. یهودیان از جمعه شب این شمع‌ها را روشن می‌کنند.</ref> که معمولا [[زن‌]]ها این کار را می‌کنند. [[زنان]] در این روز دعایی نیز زمزمه می‌کنند و [[مردان]] هم بر ظرف شراب، دعایی خوانده، در آن می‌دمند و شراب داخل آن را که با اذکاری تقدیس شده، می‌نوشند و به دیگر اعضای [[خانواده]] نیز می‌دهند. به دلیل ممنوعیت برافروختن آتش در روز شنبه، [[زنان یهودی]] از صبح جمعه برای درست کردن غذای شب و نهار فردا نیز غذای آیینی این روز(شولنت) دست به کار می‌شوند.<ref>فرازهایی از کتاب مقدس؛ عیسای ناصر، ج6: [[زنان در کتاب مقدس]]، ترجمه‌ای ازLe Dossiers de la Bible،ص17</ref>

در زمان [[ازدواج]]، [[داماد]] با پرداخت مبلغی به [[پدر]] [[عروس]]، که بهای [[دختر باکره]] نامیده می‌شود او را از [[پدر]] [[دختر]] دریافت کرده، صاحب اختیارش می‌شود.<ref>هولم و بوکر، [[زن]] در ادیان بزرگ جهان، ترجمه علی غفاری، ص87</ref>جایگاه [[مرد]] نسبت به [[زن]] باعث شده که در آموزه‌های یهودی، [[پدر]] تا زمانی که [[دختر]]ش [[ازدواج]] نکرده یا بنا بر برخی اقوال به دوازده سالگی نرسیده، و [[شوهر]] تا زمانی که [[طلاق]] رخ نداده، بر [[زن]] ولایت دارد. نذر [[دختران]] و [[زنان]] نیز بدون  اجازه [[پدر]] و [[شوهر]]شان پذیرفته نیست<ref group="پانویس"> برخی علمای یهودی این اجازه را محدود به نذرهایی کرده‌اند که به روابط [[زناشویی]] مربوط می‌شود.</ref> <ref>اعداد30: 3-5 و 13-15 </ref>و براساس سنت یهودی و قوانین هلاخایی، [[پدر]] و [[شوهر]] می‌توانند عهد و پیمان‌های [[دختر]] و [[همسر]] خویش را باطل کنند.<ref>همان30: 4-6.</ref> برای [[زن]] [[متاهل]]، تنها راه کسب استقلال، یا [[طلاق]] گرفتن_البته حق [[طلاق]] در اختیار [[شوهر]] است_ و یا مرگ [[شوهر]] است.

در کتاب مقدس یهودی در تقسیم [[ارث]] تفاوت‌هایی میان اعضای [[خانواده]] لحاظ می‌شود و هر یک از اعضا و خویشان متوفی سهم متفاوتی از [[ارث]] دارند.<ref group="پانویس"> به طور مثال اگر [[پدر]]ی بمیرد و 5 [[پسر]] از خود بجای بگذارد، فرزند ارشد یک سوم، و چهار فرزند دیگر هرکدام یک ششم از ارث را مالک می‌شوند و اگر نه [[پسر]] از خود باقی بگذارد، فرزند اول یک پنجم، و هشت فرزند دیگر هرکدام یک دهم از [[ارث]] را مالک می‌شوند.</ref> در [[ارث]]، پسر ارشد دو سهم <ref>تثنیه،22: 17.</ref>، و سایر [[پسر]]ان، هرکدام یک سهم دارند، و [[دختر]]ان(اگر متوفی دارای [[پسر]] باشد) بدون سهم و از ارث محروم‌اند. تنها در صورتی که میت [[پسر]] نداشته باشد، [[دختر]] ارث می‌برد.<ref>اعداد 27: 8.</ref> از همین رو، اگر میت یک [[پسر]] یا نوه [[پسر]]ی و ده [[دختر]] داشته باشد، هیچ سهمی از [[ارث]] به دخترانش نمی‌رسد؛ البته طبق متن تلمود حتی اگر [[پدر]]، [[پسر]] دارد، [[دختر مجرد]] برای معاش خویش، از اموال [[پدر]] [[ارث]] می‌برد، حتی اگر [[برادران]]ش بدون معاش بمانند. این [[دختران]] که به سن [[ازدواج]] نرسیده‌اند، با فوت [[پدر]]، به اندازه سهم [[خواهران]]ی که [[جهاز]] برده‌اند، سهم دارند. [[دختر]] اگر [[جهیزیه]] برده باشد، ارزش [[جهیزیه]] با سهم مقایسه می‌شود و اگر [[ارث]]یه بیشتر باشد، مبلغ [[جهیزیه]] کسر می‌شود و مابقی به او تعلق می‌گیرد.

تلمود در بحث مسائل مالی، حکم را تغییرپذیر دانسته است و از همین رو، در بحث [[ارث]]، اصلاحاتی در قرون بعدی صورت گرفت. در دوران معاصر و با تحولاتی که رخ داده، در برخی جوامع بر اساس قوانین جدید شرعی، [[دختران]] [[نصف پسران]] [[ارث]] می‌برند <ref group="پانویس">از سال 1355 [[دختران]] در ایران نصف پسران [[ارث]] می‌برند.</ref> و در برخی دیگر (مانند یهودیان رفورمیست آمریکایی)، ربی‌های یهودی به ارث برابر [[زنان]] و [[مردان]] حکم کرده‌اند.