زهرا زارعی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Wiki-fazel (بحث | مشارکتها) |
||
(۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''امنیت اجتماعی زنان'''؛ ایجاد محیطی سالم و آرام. | |||
امنیت | |||
امنیت اجتماعی زنان به معنای فراهم کردن محیطی سالم و آرام برای پرداختن به امور شخصی، اجتماعی و خانوادگی است. با توجه به ارزش والای [[بانوان]] در دین مبین اسلام و نقش مهم آنها در تربیت نسلهای آینده، اسلام به امنیت [[بانوان]] در جامعه توجه زیادی داشته و با دستورات و احکامی که در برخورد و مواجهه با [[بانوان]] بیان نموده و توجهاتی که در مراقبت از آنها متذکر شده است زمینههای تامین امنیت اجتماعی را برای آنها فراهم کرده است.. | |||
==مفهوم شناسی== | |||
امنیت اجتماعی به معنای آسودگی خیال همه افراد جامعه بابت در امان بودن جان، مال ، آبرو، ناموس و شغل از هر نوع تهدید و تعرض است. <ref>بنی فاطمه و دیگران، بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان شاغل در سازمانها و ادارات دولتی شهر تبریز و عوامل مرتبط با آن، 1395، ص 37</ref> نگرانی از امنیت، با توجه به تغییرات اجتماعی و تحولات اجتماعی در هر سطحی نمود پیدا کرده است. فراز و فرودهای اقتصادی و فرهنگی جامعه ما در دهههای اخیر زندگی اجتماعی زنان را بهشدت متحول کرده است. این تغییرات، ناامنی اقتصادی و شغلی را با خود همراه کرده و با شدت گرفتن ناامنی اقتصادی، ناامنی ذهنی افراد رو به افزایش است. <ref>شربتیان و دیگران، مطالعه جامعهشناختی عوامل موثر بر امنیت اجتماعی زنان کلانشهر مشهد، 1394، ص 145</ref> | |||
==مصادیق امنیت اجتماعی در قرآن== | |||
قرآن کریم مهمترین هدف از امنیت اجتماعی را فراهم کردن محیطی سالم و آرام برای پرداختن به امر عبادت و بندگی خدا معرفی میکند، محیطی که در آن کوچکترین اثری از ناامنی و عوامل ایجاد آن نباشد و مردمان با آسودگی خاطر و به دور از فتنههای رنگارنگ و آشوبهای گوناگون، تنها در جهت خشنودی و رضای پروردگار گام بردارند. به هدف خلقت خویش یعنی عبودیت خالصانه خداوند نزدیک شوند، زیرا هرگاه محیط زندگی و جامعه ناامن باشد، هرگونه فعالیّت و تلاشی چه در عرصه مادی و چه در عرصه معنوی ابتر و به عبارت صحیحتر غیر ممکن میباشد و این مطلبی است که تجربه چندین هزارساله تمدن بشری در سرزمینهای مختلف برآن صفحه گذارده و نگاهی به برخی جوامع ناامن و یا فاقد امنیت مناسب در جهان کنونی نیز موید این مطلب است. <ref>نجفی زمردیان، امنیت بانوان از دیدگاه آیات و روایات، 1399، ص 140</ref> | |||
با توجه به ارزش والای [[بانوان]] در دین مبین اسلام و نقش مهم آنها در تربیت نسلهای آینده، اسلام به امنیت [[بانوان]] در جامعه توجه زیادی داشته و با دستورات و احکامی که در برخورد و مواجهه با [[بانوان]] بیان نموده و توجهاتی که در مراقبت از آنها متذکر شده است. که این به خوبی نمایان میشود، که [[بانوان]] در [[خانواده]] و جامعه نقش مهمی ایفا میکنند و مسئولیت خطیر آنها در امر مدیریت خانه، [[همسر|همسرداری]]، تربیت فرزند، زمانی به خوبی اجرا خواهد شد که، [[زن]] در آرامش و امنیت باشد. امنیت اجتماعی دارای اهمیت و نقش فراوانی در ابعاد مختلف زندگی انسان است. نیاز به امنیت، از قدیمیترین و عمیقترین نیازهای انسانها است. در هیچ برههای از تاریخ، انسان فاقد این درخواست نبوده است و برای تأمین و ارضای آن، هرگز بیکار ننشسته است. مبالغهآمیز نخواهد بود اگر گفته شود که شکوفایی بسیاری از علوم و فنون، مرهون چنین درخواستی در وجود انسان بوده است. <ref>نجفی زمردیان، امنیت بانوان از دیدگاه آیات و روایات، 1399، ص 141</ref> | |||
ایمان در تمامی مراحل حیات، پیوستگی انسان را با خدا و در نتیجه با پدیدههای او و موضعگیری درست او را در قبال امور تضمین میکند. ایمان به خدا ضامن اجرای او امر وجدان اخلاقی و سایر سجایای انسانی است. بهترین پناهگاه بشر ، بزرگترین عامل اطمینان روح و آرامش نفس است. در طوفانهای زندگی، در تحریکهای و جنبشهای خطرآمیز نفس، هیجانها را تعدیل و کنترل میکند. | |||
انسان در پیمودن راه حق، با دو سلاح ایمان و توکل هیچ تزلزلی به خود راه دهد. یکی از عوامل عمده و مهم بازدارنده انسان از گناه، فساد و فرومایگی اخلاقی، یاد خداست. اگر یاد خدا نباشد، شیطان همنشین انسان میشود. پایبندی به اعتقادات و هنجارهای اخلاقی جامعه که البته بخش قابل توجهی از هنجارهای اخلاقی جامعه بر اساس مذهب است، میتواند به عنوان یک عامل کنترل و نظارت بر فرد عمل کرده و از انحراف بازداری نماید.<ref>نجفی زمردیان، امنیت بانوان از دیدگاه آیات و روایات، 1399، ص 142</ref> | |||
== | == راهبردهای اخلاقی - روانشناختی در امنیت مصونیت بخشی به [[زنان]]== | ||
'''مدیریت و ترغیب [[بانوان]] به سمت شغلهای متناسب با خلقت و توانایی آنها:''' به منظور شکلگیری نظام احسن و تحقق اهداف خلقت انسانها، خالق متعال به [[زن]] [[مرد]] ظرفیتها و به دنبال آن نقشهای ویژهای عنایت کرده است. بسیاری از محققان، با بررسی تفاوتهای [[زن]] و [[مرد]] به این نتیجه رسیدند که تفاوتهای روانشناختی، زیستی و فیزیولوژیکی زیادی بین [[زن]] و [[مرد]] وجود دارد و بایستی فعالیت آنان و حتی مدلهای آموزشی آنان متفاوت از همدیگر باشد. | |||
پسران، تفاوت آشکاری به لحاظ زیستی و جسمانی و قدرت بدنی با [[زنان]] دارند و [[زنان]] ظریفتر از [[مردان]] هستند. [[جنسیت]] تأثیر مهمی بر توانمندیها و استعدادهای افراد دارد. [[زن]] و [[مرد]] به لحاظ شناختی، تفاوت آشکاری دارند. هوش اختصاصی و هوش هیجانی [[زن]] و [[مرد]] متفاوت است. <ref>پناهی، راهبردهای اخلاقی - روانشناختی اساسی در بهینهسازی امنیت شغلی بانوان، ۱۳۹۷، ص 11</ref> | |||
'''ایجاد همترازی بین نقشهای [[خانوادگی]] و [[اشتغال زنان|اشتغال]]:''' در نگرش اسلامی بر ضرورت مراقبتهای [[زنانه]] و به ویژه نقش [[مادر|مادری]] تأکید شده است. این تأکید از یک سو بر مبنای لزوم تفکیک وظایف [[زن]] و [[مرد]] دور میزند، و در نتیجه، اسلام این موضوع را اولویت و نه امری الزامی میداند؛ و از سوی دیگر، این تأکید برخاسته از تفاوتهای طبیعی است که اسلام آنها را بین [[زن]] و [[مرد]] مفروض میگیرد. البته این بدان معنا نیست که مراقبت از کودکان وظیفه اختصاصی [[زنان]] است، بلکه [[زن]] و [[مرد]]، هر دو وظیفه دارند که از کودکان خود مراقبت و حمایت کنند. از این رو در نگرش اسلامی، [[زن]] میتواند در قبال برخی مراقبتها، از [[شوهر]] خود اجرت طلب کند. | |||
''' | '''بهینهسازی و اصلاح محیط و فضای [[اشتغال زنان]]:''' ایجاد امنیت روانی و اخلاقی در محیط [[اشتغال زنان|اشتغال]] از راهبردهای مهم در کاهش آسیبهای [[اشتغال زنان]] است. اگر چنانچه [[زنان]] شاغل در محیط [[اشتغال زنان|اشتغال]] احساس امنیت روانی و اخلاقی نداشته باشند و در معرض ارتباط با [[جنس]] مخالف باشند ممکن است زمینه برای کاهش حساسیت به [[جنس]] مخالف و پاکدامنی [[زنان]] و [[مردان]] ایجاد گردد. رعایت [[عفت]] و پاکدامنی در آموزههای قرآنی و روایی جایگاه ویژه و در خور توجهی دارد. قرآن کریم از این ارزش انسانی و اسلامی با عظمت خاصی یاد میکند و یکی از ویژگیهای مؤمنان راستین را پاکدامنی و [[عفت]] میداند. <ref>پناهی، راهبردهای اخلاقی - روانشناختی اساسی در بهینهسازی امنیت شغلی بانوان، ۱۳۹۷، ص 11</ref> | ||
== | == پیامدهای اخلاقی و روانشناختی بهینهسازی فضای [[اشتغال زنان]]== | ||
'''بهبود امنیت روانی و اخلاقی زنان:''' رعایت چارچوبها در روابط [[زن]] و [[مرد]] نه تنها به پیشگیری از آسیب روانی [[زنان]] کمک میکند بلکه در سلامت اخلاقی و [[خانوادگی]] او اثر مثبت دارد. محیط مختلط میتواند حساسیت [[زنان]] و [[مردان]] را آرام آرام نسبت به [[جنس]] مخالف تغییر دهد و نوعی بی مبالاتی را ترویج کند. محیط مختلط امنیت روانی [[زن]] و [[مرد]] را مرتب تهدید میکند و زمینه آزادی و راحتی [[زنان]] را در نوع پوشش و ارتباطات کلامی سد میکند. [[زنان]] نیاز دارند با اطمینان خاطر در محیط کار به فعالیت بپردازند. <ref>پناهی، راهبردهای اخلاقی - روانشناختی اساسی در بهینهسازی امنیت شغلی بانوان، ۱۳۹۷، ص 19</ref> | |||
'''کاهش آسیبهای اخلاقی:''' مطالعات نشان داده که اگر [[اشتغال زنان]] در محیطهای مختلط باشد، احتمال آسیبهای اخلاقی افزایش پیدا میکند. بر طبق برآوردها، در انگلستان از هر ده [[زن]]، هفت [[زن]] در دوره زندگی شغلی خود به مدتی طولانی دچار آزار [[جنس و جنسیت|جنسی]] میگردند. تحقیقات نشان میدهد که حدود ۶۰ درصد از [[زنان]] اروپایی شاغل، تجاوز [[جنس و جنسیت|جنسی]] را تجربه کردهاند. <ref>پناهی، راهبردهای اخلاقی - روانشناختی اساسی در بهینهسازی امنیت شغلی بانوان، ۱۳۹۷، ص 19</ref> | |||
'''افزایش عزت نفس [[زنان]] و افزایش رضایتمندی:''' رعایت عدم اختلاط در محیط [[اشتغال زنان|اشتغال]] به افزایش بازدهی کار، رضایت شغلی و افزایش عزت نفس [[زنان]] نیز کمک میکند. خویشتنداری [[زن]] در برابر [[مرد]]، او را دوست داشتنیتر و جذابتر کرده و رضایت از زندگی را در او افزایش میدهد.<ref>پناهی، راهبردهای اخلاقی - روانشناختی اساسی در بهینهسازی امنیت شغلی بانوان، ۱۳۹۷، ص 19</ref> | |||
'''افزایش اعتبار [[خانوادگی]] و کاهش خیانت [[جنس و جنسیت|جنسی]]:''' اختلاط [[زن]] و [[مرد]] میتواند زمینههای بی اعتمادی و خیانت را در [[خانواده|خانواده]]ها افزایش دهد. اختلاط [[زن]] و [[مرد]] در محیطهای عمومی و شغلی و با توجه به محرکهای پرجاذبهای که دو [[جنس]] به طور طبیعی برای ورود به دنیای هم دارند، زمینه مناسبی برای رشد تمایلات شهوانی و کامجوییهای حرام و زمینه بی رغبتی به [[همسر]] خواهد شد. <ref>پناهی، راهبردهای اخلاقی - روانشناختی اساسی در بهینهسازی امنیت شغلی بانوان، ۱۳۹۷، ص 20</ref> | |||
==امنیت زنان در پارکها== | |||
فضاهای شهری با کاربریها و فعالیتهای متنوع که رضایتمندی از خدمات در آنها بیشتر است و نهادهای کنترل و نظارت در آنها فعالتر هستند، دارای امنیت بیشتری میباشند. میتوان گفت پویا و فعال بودن فضا، میزان آشنایی، خوانایی، نظارت بر فضا و دسترسی داشتن به امداد از دیگر شاخصهای اصلی و مؤثر در برنامهریزی کالبدی و اجتماعی برای ارتقای [[امنیت زنان]] در فضاهای عمومی شهری از جمله پارکها هستند. | |||
همچنین، بخش عمدهای از مشکلات ناامنی [[زنان]] در فضاهای عمومی شهری به زمانهای پس از تاریک شدن هوا باز میگردد که با افزایش رونق و حیات شبانه از طریق کاربریها و فعالیتهای دایر در شب و روشنایی و نظارت ناشی از آنها، عابران بیشتری در فضا حضور خواهند داشت و موجب ارتقای امنیت خواهد شد. بنابراین، ضرورت تأمین نیازها و استانداردهای خاص [[زنان]] و بهرهگیری از رویکردهایی مانند فضای قابل دفاع، انتخاب عقلانی و امنیت عمومی و سایر نظریات مرتبط که در طراحی محیطها و فضاهای عمومی در شهرها بتوانند تأمین کننده این نیازها و استانداردها باشند، باید مورد توجه برنامهریزان و طراحان شهری قرار گیرند. تأمین امنیت در پارک به عنوان فضای عمومی، به عوامل زیادی مانند رضایتمندی از خدمات موجود در پارک، کاربریهای پیرامون، طراحی محیطی داخل پارک و نحوه دسترسی و نقش نهادهای کنترل و نظارت و غیره به آن وابسته است. <ref>صفائی پور و دیگران، بررسی احساس امنیت زنان در پارکهای شهری با تأكید بر شاخصهای محیطی (کالبدی) و اجتماعی (نمونه موردی: شهر ایلام)، 1394، ص 29</ref> | |||
از | ==فضاهای شهری و احساس امنیت زنان== | ||
یافتههای پژوهش نشان داد که عناصر محیطی موجود در فضاهای شهری این منطقه، در احساس امنیت زنان مؤثر هستند. در ادامه تأثیر عناصر محیطی مذکور به تفکیک بیان میشود. | |||
فضاهایی که در آنها نظارت پلیس و پاسگاههای امنیتی وجود داشته، بیشترین تأثیر بر احساس امنیت زنان در فضاهای شهری را در پی داشته است. | |||
فضاهای شهری که زنان و شهروندان به آنها احساس تعلق و وابستگی دارند، به میزان زیادی احساس امنیت زنان را بالا میبرند. | |||
فضاهای پویا و سرزنده که فعالیتهای اجتماعی، فرهنگی و تجاری در آنها رونق بیشتری دارد، در ایجاد احساس امنیت زنان مؤثر هستند. | |||
در دو گویه «ساختار فضا و مدیریت مطلوب و طراحی مناسب شهری»، حدود ۱۸ و نیم درصد پاسخ دهندگان هر دو مورد را دارای تأثیر خیلی کم و کم در ایجاد احساس امنیت بیان کردهاند. بنابراین مشخص میشود که هنوز فضاهای پیچیده و پر پیچ و خم در شهر ری وجود دارد که میتواند در ایجاد حس ناامنی زنان برای تردد و فعالیت در فضاهای شهری اثرگذار باشند. به علاوه طراحی و مدیریت مناسب شهری نیز مورد سؤال و ابهام قرار میگیرد. | |||
با توجه به یافتههای پژوهش پیشنهاد میشود: | |||
در جهت افزایش تعاملات پلیس و شهروندان به ویژه زنان برنامهریزی مناسب انجام شود و یا جلسات اجتماع محور به ویژه توسط پلیس زن برگزار شود تا احساس امنیت، اعتماد و مشارکت شهروندان افزایش یابد. | |||
فعالیتهایی که مستقیما ویژگی امنیتی دارند (عملکرد پلیس) بر احساس امنیت اثرگذار است؛ اما نیازمند به کارگیری مناسب عوامل محیطی و فعالیت سایر نهادهای خدماتی و عمومی از جمله مراکز مشاوره و سرای محله است که باید مورد توجه مسئولان شهری قرار گیرد. | |||
پیوندهای محلهای و همسایگی، ارتقای شرایط فرهنگی محلات، ارتقای کمی و کیفی حضور، نظارت نیروی انتظامی، اطلاع رسانی و آگاهی بخشی از فعالیتهای پلیس به منظور افزایش سرمایه اجتماعی شهروندان تقویت شود. | |||
مشارکت زنان در فعالیتهای مختلف شهری ضمن ایجاد حس مسئولیتپذیری اجتماعی و مشارکت شهروندی در اداره شهر، افزایش امنیت و احساس امنیت را در پی دارد؛ از این رو برنامهریزیهای لازم به منظور افزایش مشارکت زنان در فعالیتهای شهری انجام شود. | |||
برای بازسازی و نوسازی بافتهای فرسوده با نمادها و المانهای شهری جدید با مشارکت شهروندان اقدام شود. این اقدامات به گونهای صورت گیرد که نشانههای هویت ساز و فرهنگ سنتی را به منظور ایجاد حس تعلق به فضا تا حد امکان حفظ کند. <ref>صادقی و پورغلامی، تحلیلی بر عناصر محیطی مؤثر بر احساس امنیت زنان در فضاهای شهری مورد مطالعه: شهر ری بررسی نقش عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر در کاهش باروری، 1399، ص 450</ref> | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
==منبع== | ==منبع== | ||
* | * پناهی، علیاحمد، راهبردهای اخلاقی- روانشناختی اساسی در بهینهسازی امنیت شغلی بانوان، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشنامه اخلاقی، سال یازدهم، زمستان 1397، شماره 42 | ||
* | * مسعود صفائی پور، فاطمه پیری، سعید امانپور، على شجاعیان؛بررسی احساس امنیت زنان در پارکهای شهری با تأكید بر شاخصهای محیطی (کالبدی) و اجتماعی (نمونه موردی: شهر ایلام)، مطالعات پلیس زن، پاییز و زمستان 1394 ، شماره | ||
* | * صادقی، علی؛ پور غلامی، محمدرضا، تحلیلی بر عناصر محیطی مؤثر بر احساس امنیت زنان در فضاهای شهری مورد مطالعه: شهر ری بررسی نقش عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر در کاهش باروری، مجله پژوهشهای انتظامی ـ اجتماعی زنان و خانواده، پاییز و زمستان 1399، شماره 2. | ||
* | *بنی فاطمه، حسین، علیزاده اقدم، محمدباقر و صبوری، رباب، بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان شاغل در سازمانها و ادارات دولتی شهر تبریز و عوامل مرتبط با آن، پژوهشهای راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال پنجم، شماره پیاپی 12، شماره اول، بهار 1395. | ||
*نجفی زمردیان، سمیه،امنیت بانوان از دیدگاه آیات و روایات، قم، مرکز نشر هاجر، 1399، چاپ اول. | |||
* شربتیان، محمدحسن، دانش، پروانه، احمدی، اعظم، مطالعه جامعهشناختی عوامل موثر بر امنیت اجتماعی زنان کلان شهر مشهد، فصلنامه علمی پژوهشی دین و جامعه، سال ششم، شماره اول، 1394. | |||
[[رده: | |||
[[رده: ویکیجنسیت]] | |||