تعدد زوجات: تفاوت میان نسخه‌ها

در منابع فقهی احکام مربوط به تعدد زوجات در ضمن بحث «محرّمات نکاح» و «قَسْم» مطرح شده است. فقها محدودیت‌های فقهی برای تعدد زوجات قرار داده‌اند از جمله؛ بر محدودیت عددی تعدد زوجات، یعنی چهار عدد تأکید کردند و [[عقد|'''عقد''']] دائم با زوجه پنجم را باطل شمرده‌اند.<ref>حکیم، مستمسک العروه الوثقی،1413ق، ج۱۴، ص۹۳ـ۹۴؛ غروی تبریزی، التنقیح فی شرح العروه الوثقی، 1423ق، ج۳۲، ص۱۴۲ـ۱۴۳؛ زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلته، 1431ق، ج۷، ص۱۶۵. نجفی، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج۳۰، ص5.</ref>.

عدالت مادّی میان همسران و قدرت بر پرداخت نفقه به ایشان و فرزندانشان، از جمله شروطی است که برای جواز تعدد زوجات بیان شده است. <ref>مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، ج۱، ص۳۵۱ـ ۳۵۲؛ باجوری، جمال محمد، المرأه فی الفکر الاسلامی، ج ۱، ص ۲۵۹ـ۲۶۰ ؛ زحیلی، وهبه مصطفی، الفقه الاسلامی و ادلته، ج۷، ص۱۶۸؛ ابوزهْرَه، محمد، تنظیم الاسلام للمجتمع، ج۱، ص۷۵ـ۷۶</ref>

راه کار اسلام در خصوص چند همسری، اصلاحی بوده است زیرا رواج نامحدود تعدد زوجات میان اعراب دوران جاهلیت را با قید محدود بودن آن به چهار عدد، اصلاح کرد.<ref>محمدی ری شهری، محمد، میزان الحكمه، ص 2270، ح 7913</ref>،<ref>حر عاملی، محمد حسن، وسائل الشیعه فی تحصیل مسائل الشریعه،ج5،ص321</ref>

در این هنگام آیه فوق نازل شد و به سرپرستان ایتام دستور داد در صورتى با دختران یتیم ازدواج کنند که عدالت را به طور کامل درباره آنها رعایت نمایند و در غیر این صورت از آنها چشم پوشى کرده و همسران خود را از زنان دیگر انتخاب نمایند. به دنبال دستورى که در آیه سابق براى حفظ اموال یتیمان داده شد در این آیه اشاره به یکى دیگر از حقوق آنها مى شود و آن اینکه: «اگر مى ترسید به هنگام ازدواج با دختران یتیم رعایت حق و عدالت را درباره حقوق '''[[زوجیت]]''' و اموال آنان ننمایید از ازدواج با آنها چشم بپوشید و به سراغ زنان دیگر بروید.»<ref>نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج۳۰، ص35</ref>  

«اسلام برای شرط عدالت، آنقدر اهمیت قائل است که حتی اجازه نمی‌دهد مرد و زن دوم، در عین عقد توافق کنند که زن دوم در شرایط نامساوی با زن اول زندگی کند یعنی از نظر اسلام رعایت عدالت، تکلیفی است که مرد نمی تواند با قرار قبلی با زن، خود را از زیر بار مسئولیت آن خارج کند.»<ref>مطهری، مرتضی،  نظام حقوق زن در اسلام،ص418</ref>

امام صادق (علیه السلام) فرموده است: «هر كس آن قدر زن بگیرد كه نتواند با آنها نزدیكی كند- ضعف در مدیریت ازدواج‌های متعدد- و در نتیجه آن، یكی از همسرانش مرتكب زنا شود، گناه این كار برگردن او است.»<ref>نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج۳۰، ص55</ref>

در  آخر باید خاطر نشان کرد که از نظر فقها، اصل در ازدواج، تك همسری است و قانون چند همسری در شرایط معمول توصیه و ترغیب نشده است. در قرآن کریم آیات 3 و 129 سوره نساء به طور مطلق اشاره به جواز تعدد زوجات نشده و خداوند آن را مقید به رعایت عدالت نموده است. می‌توان نتیجه گرفت که ازدواج مرد با یک زن، مطلوب خداوند است برای همین ازدواج تک همسری از سوی خداوند، بیشتر از ازدواج با فرض تعدد زوجات، تسهیل شده است.<ref>مطهری، مرتضی،  نظام حقوق زن در اسلام،ص421</ref>

قانون تعدّد زوجات، به خاطر شرایط خاص اجتماعی یا ضرورت های اجتماعی وضع شده، نه برای هوس رانی مردان. البته همیشه بعضی افراد وجود دارند كه از قانون سوء استفاده می‌كنند، در چنین مواردی باید جلوی سوء استفاده‌ها را گرفت و راه كار مناسب برای موارد ضروری ارائه كرد.<ref>همان،ص422</ref>