ویکی‌جنسیت:Featured articles/2025/11

عدالت آموزشی، تناسب در توزیع امکانات و فرصت‌های آموزشی میان دختران و پسران.
عدالت آموزشی در حوزه مطالعات جنسیت از اهمیت ویژه‌ای بهره‌مند است و بحث اصلی آن ایده دسترسی عادلانه زنان و مردان به امکانات و فرصت‌های آموزشی است. هدف اصلی عدالت آموزشی بر اساس جنسیت، رفع تبعیض‌ها و موانعی است که ممکن است بر اساس جنسیت افراد وجود داشته باشد و مانع از دستیابی آن‌ها به آموزش با کیفیت شود. از نظر تاریخی اولین تلاش برای تحقق عدالت آموزشی در ایران به دوره مشروطه بر می‌گردد. در ماده نوزدهم متمم قانون اساسی مصوب ۱۳۲۴ق، تحصیل و تاسیس مدارس با مخارج ملی و دولتی اجباری شد و در قانون اساسی ۱۳۲۹ق، نیز بر این مسئله تاکید شد. هرچند نبود منابع کافی در آن زمان مانع تحقق این اصل قانونی شد. در دوره مشروطه سی دانشجو به اروپا اعزام شدند. در سال ۱۳۱۲ش، تحصیل در دبستان‌های دولتی رایگان اعلام شد، اما عدالت آموزشی عملا تحقق نیافت، چرا که در سال ۱۳۰۷ش، در کل ایران در دوره متوسطه تنها کمتر از ۱۵۰ نفر فارغ‌التحصیل شده بودند. عملا تا اوایل دهه ۱۳۵۰ش، دولت پهلوی هزینه‌های تحصیل رایگان را به‌عهده نمی‌گرفت و در آن زمان تنها با درآمدهای ناشی از لغو قرارداد کنسرسیوم، آموزش رایگان و اجباری برای مقاطع ابتدایی، راهنمایی و متوسطه مطرح شد. با این حال در سال تحصیلی ۱۳۴۸-۱۳۴۹ش، تنها ۸ درصد از دانشجویان آموزش عالی از طبقات محروم و روستایی بودند و بقیه آنها قادر به تامین هزینه‌های آموزش نبودند. بعد از انقلاب نیز در اصل سوم قانون اساسی بر تحصیل رایگان تا پایان دوره متوسطه تاکید شد. همچنین بر اساس قوانین، آموزش عالی نیز رایگان باقی مانده است. هرچند با تاسیس مدارس و دانشگاه‌های خصوصی مسئله تحقق عدالت آموزشی دوباره مطرح شد. برخی به سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش ایران اشکال کرده‌اند که به ارتباط تامین عدالت آموزشی و جنسیت به‌اندازه‌ کافی توجه نکرده است.

ادامهٔ مطلب ...

دیگر مقالات منتخب: سرکوب میل جنسی – مدیریت بدن – رابطه جنسی سالم