فمینیسم: تفاوت میان نسخه‌ها
زهرا زارعی (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
فمینیسم؛ اندیشه و نهضت مدافع حقوق برابر جنسیتی در مسائل سیاسی، اقتصادی، شخصی و اجتماعی | |||
{{جعبه اطلاعات مقالات | {{جعبه اطلاعات مقالات | ||
| خط ۲۲: | خط ۱۸: | ||
*نگاه کلیسا و دانشمندان مسیحی به [[زن]] با عنوان موجود درجه دوم و پست تر از [[مرد]] | *نگاه کلیسا و دانشمندان مسیحی به [[زن]] با عنوان موجود درجه دوم و پست تر از [[مرد]] | ||
*نداشتن حق [[ارث]] و مالکیت [[زنان]] در برخی جوامع؛ | *نداشتن حق [[ارث]] و مالکیت [[زنان]] در برخی جوامع؛ | ||
*خشونت [[مردان]] برضد [[زنان]] در خانه و جامعه با استفاده از امکاناتی که [[مردان]] داشتند؛ مثل زور، ثروت و موقعیت اجتماعی. | *خشونت [[مردان]] برضد [[زنان]] در خانه و جامعه با استفاده از امکاناتی که [[مردان]] داشتند؛ مثل زور، ثروت و موقعیت اجتماعی. | ||
*نقش سرمایه داران و بنگاه‌های اقتصادی در قرن 18 و 19 <ref>افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 59</ref> | |||
*نقش سرمایه داران و بنگاه‌های اقتصادی در قرن 18 و 19 | == امواج فمینیسم== | ||
== | |||
الف) موج اول [[فمینیسم]]: | الف) موج اول [[فمینیسم]]: | ||
بیشترین خواسته های موج اول شامل باور داشتن پیشاهنگی اهمیت [[زنان]]، جنبش سیاسی گسترده، دستیابی [[زنان]] به کارآموزی، آموزش و کار، بهبود وضعیت متأهل در قوانین، حق برابر با [[مردان]] برای [[طلاق]] و متارکه قانونی، حق رأی برای [[زنان]] و مسایل ویژگی [[جنس و جنسیت|جنسی]] و... . می باشد. | بیشترین خواسته های موج اول شامل باور داشتن پیشاهنگی اهمیت [[زنان]]، جنبش سیاسی گسترده، دستیابی [[زنان]] به کارآموزی، آموزش و کار، بهبود وضعیت متأهل در قوانین، حق برابر با [[مردان]] برای [[طلاق]] و متارکه قانونی، حق رأی برای [[زنان]] و مسایل ویژگی [[جنس و جنسیت|جنسی]] و... . می باشد. <ref>افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 60</ref> | ||
ب) موج دوم [[فمینیسم]]: | ب) موج دوم [[فمینیسم]]: | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۰: | ||
* کاهش [[ازدواج]] و زاد و ولد و افزایش آمار [[طلاق]] و تضعیف نظام [[خانواده]]؛ | * کاهش [[ازدواج]] و زاد و ولد و افزایش آمار [[طلاق]] و تضعیف نظام [[خانواده]]؛ | ||
* ایجاد مؤسسات فراوان فرهنگی و مطبوعاتی [[زنان]]؛ | * ایجاد مؤسسات فراوان فرهنگی و مطبوعاتی [[زنان]]؛ | ||
* به دست آوردن قدرت‌هایی در زمینه اقتصادی و سیاسی، | * به دست آوردن قدرت‌هایی در زمینه اقتصادی و سیاسی، <ref>افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 61</ref> | ||
ج) موج سوم فمینیسم: | ج) موج سوم فمینیسم: | ||
از اوایل دهه نود، جهان غرب به نقشهای سنتی [[خانواده]]، رویکردی جدید داشته و از حرکتهای تند [[فمینیسم|فمینیستی]] موج دوم کاسته شد؛ زیرا نتیجه ناپسند زیاده روی در حرکتهای [[زن]] مدارانه، بیش از همه دامان [[زن]] را گرفت و خشونت روزافزون در [[خانواده]] و محیط کار و ناامنی [[جنس و جنسیت|جنسی]]، از این نتایج بود. | از اوایل دهه نود، جهان غرب به نقشهای سنتی [[خانواده]]، رویکردی جدید داشته و از حرکتهای تند [[فمینیسم|فمینیستی]] موج دوم کاسته شد؛ زیرا نتیجه ناپسند زیاده روی در حرکتهای [[زن]] مدارانه، بیش از همه دامان [[زن]] را گرفت و خشونت روزافزون در [[خانواده]] و محیط کار و ناامنی [[جنس و جنسیت|جنسی]]، از این نتایج بود. <ref>افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 61</ref> | ||
==گرایش‌های [[فمینیسم|فمینیستی]]== | ==گرایش‌های [[فمینیسم|فمینیستی]]== | ||
# [[فمینیسم رادیکال|فمینیسم رادیکال:]] اینان بر این باورند که هیچ حوزه ای از جامعه, از تبیین [[مرد|مردانه]] بر کنار نیست، در نتیجه باید در هر جنبه‌ای از زندگی [[زن]] که طبیعی تلقی میشود، تردید کرد و برای انجام کارها شیوه های جدیدی یافت. | # [[فمینیسم رادیکال|فمینیسم رادیکال:]] اینان بر این باورند که هیچ حوزه ای از جامعه, از تبیین [[مرد|مردانه]] بر کنار نیست، در نتیجه باید در هر جنبه‌ای از زندگی [[زن]] که طبیعی تلقی میشود، تردید کرد و برای انجام کارها شیوه های جدیدی یافت. <ref>افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 62</ref> | ||
# [[فمینیسم لیبرال]]: اینان نبودن فرصت‌های برابر آموزشی در جامعه را دلیل ستم بر [[زنان]] می‌دانند و تلاش میکنند با انجام اصلاحاتی در این زمینه، بدون آنکه به بنیادهای اجتماعی و اساسی موجود در جامعه دست بزنند، موقعیت [[زنان]] را بهبود بخشند. | # [[فمینیسم لیبرال]]: اینان نبودن فرصت‌های برابر آموزشی در جامعه را دلیل ستم بر [[زنان]] می‌دانند و تلاش میکنند با انجام اصلاحاتی در این زمینه، بدون آنکه به بنیادهای اجتماعی و اساسی موجود در جامعه دست بزنند، موقعیت [[زنان]] را بهبود بخشند. <ref>افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 63</ref> | ||
# [[فمینیسم سوسیال]]: این جنبش متاثر از [[فمینیسم رادیکال]] است. این گرایش به بررسی ایرادها و اشکال‌های رویکرد [[فمینیسم لیبرال|لیبرالی]] پرداخته و تلاش کرده از آنها دور بماند. در این دیدگاه، [[جنس]]، طبقه، نژاد، سن و ملیت، خود عوامل ستم بر [[زنان]] اند. [[فمینیسم سوسیال]]، [[مردسالاری]] را نظامی فراتاریخی می‌داند؛ به این معنا که [[مردان]] در طول تاریخ، بر [[زنان]] اعمال قدرت نموده اند و معتقد است که این نظام در جوامع سرمایهداری شکل خاصی می یابد. | # [[فمینیسم سوسیال]]: این جنبش متاثر از [[فمینیسم رادیکال]] است. این گرایش به بررسی ایرادها و اشکال‌های رویکرد [[فمینیسم لیبرال|لیبرالی]] پرداخته و تلاش کرده از آنها دور بماند. در این دیدگاه، [[جنس]]، طبقه، نژاد، سن و ملیت، خود عوامل ستم بر [[زنان]] اند. [[فمینیسم سوسیال]]، [[مردسالاری]] را نظامی فراتاریخی می‌داند؛ به این معنا که [[مردان]] در طول تاریخ، بر [[زنان]] اعمال قدرت نموده اند و معتقد است که این نظام در جوامع سرمایهداری شکل خاصی می یابد. <ref>افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 64</ref> | ||
# [[فمینیسم مارکسیستی]]: طرفداران آن، با تأکید بر [[مادرسالار]] بودن جوامع اولیه، معتقدند که پیدایش مالکیت خصوصی در جوامع، سبب در بند کشیدن [[زنان]] شده است و تا زمانی که نظام وجود دارد، این اسارت وجود خواهد داشت. | # [[فمینیسم مارکسیستی]]: طرفداران آن، با تأکید بر [[مادرسالار]] بودن جوامع اولیه، معتقدند که پیدایش مالکیت خصوصی در جوامع، سبب در بند کشیدن [[زنان]] شده است و تا زمانی که نظام وجود دارد، این اسارت وجود خواهد داشت. <ref>افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 65</ref> | ||
# [[فمینیسم]] پست مدرن : واژه [[فمینیسم]] پست مدرن تداعی کننده مجموعه‌ای از مفاهیم و طرز فکرها در مورد [[زنان]] و مسایل [[زنان|زنانه]] است که این مفاهیم، گاه متضاد و متعارض می‌باشند. این گرایش معتقد است روابطی که بر [[زنان]] تحمیل میشود و رفتارهایی که میان دختر و پسر تفاوت ایجاد می‌کند، موجب بردگی [[زن]] در تاریخ شده است؛ نه اموری مانند [[ازدواج]] و نقش [[مادر|مادری]]. | # [[فمینیسم]] پست مدرن : واژه [[فمینیسم]] پست مدرن تداعی کننده مجموعه‌ای از مفاهیم و طرز فکرها در مورد [[زنان]] و مسایل [[زنان|زنانه]] است که این مفاهیم، گاه متضاد و متعارض می‌باشند. این گرایش معتقد است روابطی که بر [[زنان]] تحمیل میشود و رفتارهایی که میان دختر و پسر تفاوت ایجاد می‌کند، موجب بردگی [[زن]] در تاریخ شده است؛ نه اموری مانند [[ازدواج]] و نقش [[مادر|مادری]]. <ref>افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 66</ref> | ||
# [[فمینیسم اسلامی]]: این گرایش، تفسیری [[زن]] مدارانه از اسلام است که نتیجه آمیختگی اندیشه اسلامی و [[فمینیسم|فمینیستی]] است . این گرایش در دو دهه اخیر در ایران و برخی از کشورهای اسلامی پدید آمده است. این گروه، [[مردسالاری]] را مشکل اصلی [[زنان]] در [[خانواده]]، اجتماع، اقتصاد و سیاست می‌دانند و احکام متفاوت دینی را در مورد [[زن]] و [[مرد]]، تبعیض آمیز و مخالف با حرمت و آزادی انسان،حقوق بشر و برابری [[زن]] و [[مرد]] می‌شمرند. محورهای اصلی این گرایش عبارتند از: | # [[فمینیسم اسلامی]]: این گرایش، تفسیری [[زن]] مدارانه از اسلام است که نتیجه آمیختگی اندیشه اسلامی و [[فمینیسم|فمینیستی]] است . این گرایش در دو دهه اخیر در ایران و برخی از کشورهای اسلامی پدید آمده است. این گروه، [[مردسالاری]] را مشکل اصلی [[زنان]] در [[خانواده]]، اجتماع، اقتصاد و سیاست می‌دانند و احکام متفاوت دینی را در مورد [[زن]] و [[مرد]]، تبعیض آمیز و مخالف با حرمت و آزادی انسان،حقوق بشر و برابری [[زن]] و [[مرد]] می‌شمرند. محورهای اصلی این گرایش عبارتند از: | ||
| خط ۵۰: | خط ۴۵: | ||
* تشابه [[حقوق زنان|حقوق زن]] و [[مرد]] . | * تشابه [[حقوق زنان|حقوق زن]] و [[مرد]] . | ||
* ثابت نبودن شریعت. | * ثابت نبودن شریعت. | ||
* توجه به نقش [[زن]] و اهمیت دادن به [[خانواده]]. | * توجه به نقش [[زن]] و اهمیت دادن به [[خانواده]]. <ref>افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 69</ref> | ||
== ویژگی‌های مشترک گرایش‌های [[فمینیسم|فمینیستی]] == | == ویژگی‌های مشترک گرایش‌های [[فمینیسم|فمینیستی]] == | ||
# اومانیسم و انسان‌مداری | # اومانیسم و انسان‌مداری | ||
# نفی ظلم و [[تبعیض علیه زنان]] | # نفی ظلم و [[تبعیض علیه زنان]] | ||
# لزوم تغییر نظام [[خانواده]] | # لزوم تغییر نظام [[خانواده]] | ||
# دین گریزی | # دین گریزی <ref>افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 70</ref> | ||
در | |||
==مهمترین پیامدهای | ==مهمترین پیامدهای[[فمینیسم]]== | ||
*فروپاشی نهاد [[خانواده]]، | *فروپاشی نهاد [[خانواده]]، | ||
* انکار ارزشها و هنجارهای اخلاقی. | * انکار ارزشها و هنجارهای اخلاقی. | ||
| خط ۷۷: | خط ۶۲: | ||
* دامن زدن به تقابل و تعارض میان [[مرد]] و [[زن]] | * دامن زدن به تقابل و تعارض میان [[مرد]] و [[زن]] | ||
* تحقیر نقش [[مادری]] | * تحقیر نقش [[مادری]] | ||
* تزلزل بنیان [[خانواده]] و پیدایش فرزندان پرخاشگر و بی عاطفه است. | * تزلزل بنیان [[خانواده]] و پیدایش فرزندان پرخاشگر و بی عاطفه است. <ref>افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 80</ref> | ||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
==منبع== | |||
[[رده:ویکی‌جنسیت]] | [[رده:ویکی‌جنسیت]] | ||
[[رده:مأخذ شناسی]] | [[رده:مأخذ شناسی]] | ||
نسخهٔ ۶ اسفند ۱۴۰۱، ساعت ۱۱:۲۵
فمینیسم؛ اندیشه و نهضت مدافع حقوق برابر جنسیتی در مسائل سیاسی، اقتصادی، شخصی و اجتماعی
 | |
| الگوی جعبه اطلاعات مقالات | |
|---|---|
| نویسندگان | توفیقیان، خدیجه؛ افشون، مهدی |
| عنوان مقاله | فمینیسم در ترازوی نقد |
| نام مجله | پژوهش نامه اسلامی زنان و خانواده |
| سال چاپ | سال دوم بهار و تابستان 1388 |
| شماره مجله | شماره 3(34 صفحه - از 59 تا 92 ) |
| امتیاز مقاله | علمی- پژوهشیISC |
زمینه‌های پیدایش فمینیسم
مهمترین زمینه‌های پیدایش فمینیسم عبارتند از؛
- داشتن حق رأی زنان در بیشتر جوامع؛
- نبود اصل امکان تحصیل یا تحصیلات عالی برای بانوان؛
- فراهم نبودن زمینه اشتغال زنان در کارهای اقتصادی، سیاسی و... ؛
- نبود حق سرپرستی فرزند برای زنان در جوامع گوناگون؛
- وجود دیدگاه فکری و فلسفی نادرست؛
- نگاه کلیسا و دانشمندان مسیحی به زن با عنوان موجود درجه دوم و پست تر از مرد
- نداشتن حق ارث و مالکیت زنان در برخی جوامع؛
- خشونت مردان برضد زنان در خانه و جامعه با استفاده از امکاناتی که مردان داشتند؛ مثل زور، ثروت و موقعیت اجتماعی.
- نقش سرمایه داران و بنگاه‌های اقتصادی در قرن 18 و 19 [۱]
امواج فمینیسم
الف) موج اول فمینیسم: بیشترین خواسته های موج اول شامل باور داشتن پیشاهنگی اهمیت زنان، جنبش سیاسی گسترده، دستیابی زنان به کارآموزی، آموزش و کار، بهبود وضعیت متأهل در قوانین، حق برابر با مردان برای طلاق و متارکه قانونی، حق رأی برای زنان و مسایل ویژگی جنسی و... . می باشد. [۲]
ب) موج دوم فمینیسم: این موج بر اهمیت دیدگاه‌های زنان تأکید می‌کند. طرفداران این موج، به بازسازی و انقلاب مفاهیم( نه اصلاح مفاهیم)معتقدند و نظریه های موجود را جنس‌گرا و غیر قابل اصلاح می دانند. پژوهش‌های این جنبش، فرض‌ها و تعمیم‌های حاصل از پژوهش‌های مردانه را انکار میکنند و به مبارزه با جهانبینی مردسالاری که فرودستی زنان را طبیعی می‌دانند، می‌پردازند. دستاوردهای مهم این دوره عبارت اند از:
- مبارزه برای جدایی روابط جنسی از تولید مثل در کشورهای غربی؛
- ظهور جنبش آزادی زنان در تمام امور؛
- کاهش ازدواج و زاد و ولد و افزایش آمار طلاق و تضعیف نظام خانواده؛
- ایجاد مؤسسات فراوان فرهنگی و مطبوعاتی زنان؛
- به دست آوردن قدرت‌هایی در زمینه اقتصادی و سیاسی، [۳]
ج) موج سوم فمینیسم: از اوایل دهه نود، جهان غرب به نقشهای سنتی خانواده، رویکردی جدید داشته و از حرکتهای تند فمینیستی موج دوم کاسته شد؛ زیرا نتیجه ناپسند زیاده روی در حرکتهای زن مدارانه، بیش از همه دامان زن را گرفت و خشونت روزافزون در خانواده و محیط کار و ناامنی جنسی، از این نتایج بود. [۴]
گرایش‌های فمینیستی
- فمینیسم رادیکال: اینان بر این باورند که هیچ حوزه ای از جامعه, از تبیین مردانه بر کنار نیست، در نتیجه باید در هر جنبه‌ای از زندگی زن که طبیعی تلقی میشود، تردید کرد و برای انجام کارها شیوه های جدیدی یافت. [۵]
- فمینیسم لیبرال: اینان نبودن فرصت‌های برابر آموزشی در جامعه را دلیل ستم بر زنان می‌دانند و تلاش میکنند با انجام اصلاحاتی در این زمینه، بدون آنکه به بنیادهای اجتماعی و اساسی موجود در جامعه دست بزنند، موقعیت زنان را بهبود بخشند. [۶]
- فمینیسم سوسیال: این جنبش متاثر از فمینیسم رادیکال است. این گرایش به بررسی ایرادها و اشکال‌های رویکرد لیبرالی پرداخته و تلاش کرده از آنها دور بماند. در این دیدگاه، جنس، طبقه، نژاد، سن و ملیت، خود عوامل ستم بر زنان اند. فمینیسم سوسیال، مردسالاری را نظامی فراتاریخی می‌داند؛ به این معنا که مردان در طول تاریخ، بر زنان اعمال قدرت نموده اند و معتقد است که این نظام در جوامع سرمایهداری شکل خاصی می یابد. [۷]
- فمینیسم مارکسیستی: طرفداران آن، با تأکید بر مادرسالار بودن جوامع اولیه، معتقدند که پیدایش مالکیت خصوصی در جوامع، سبب در بند کشیدن زنان شده است و تا زمانی که نظام وجود دارد، این اسارت وجود خواهد داشت. [۸]
- فمینیسم پست مدرن : واژه فمینیسم پست مدرن تداعی کننده مجموعه‌ای از مفاهیم و طرز فکرها در مورد زنان و مسایل زنانه است که این مفاهیم، گاه متضاد و متعارض می‌باشند. این گرایش معتقد است روابطی که بر زنان تحمیل میشود و رفتارهایی که میان دختر و پسر تفاوت ایجاد می‌کند، موجب بردگی زن در تاریخ شده است؛ نه اموری مانند ازدواج و نقش مادری. [۹]
- فمینیسم اسلامی: این گرایش، تفسیری زن مدارانه از اسلام است که نتیجه آمیختگی اندیشه اسلامی و فمینیستی است . این گرایش در دو دهه اخیر در ایران و برخی از کشورهای اسلامی پدید آمده است. این گروه، مردسالاری را مشکل اصلی زنان در خانواده، اجتماع، اقتصاد و سیاست می‌دانند و احکام متفاوت دینی را در مورد زن و مرد، تبعیض آمیز و مخالف با حرمت و آزادی انسان،حقوق بشر و برابری زن و مرد می‌شمرند. محورهای اصلی این گرایش عبارتند از:
- جدایی دینداری از دین مداری.
- تشابه حقوق زن و مرد .
- ثابت نبودن شریعت.
- توجه به نقش زن و اهمیت دادن به خانواده. [۱۰]
ویژگی‌های مشترک گرایش‌های فمینیستی
- اومانیسم و انسان‌مداری
- نفی ظلم و تبعیض علیه زنان
- لزوم تغییر نظام خانواده
- دین گریزی [۱۱]
مهمترین پیامدهایفمینیسم
- فروپاشی نهاد خانواده،
- انکار ارزشها و هنجارهای اخلاقی.
- پرداختن تکسویه و شتابکارانه به برخی از ارزشهای از دست رفته زنان.
- شکست فمینیسم در رسیدن به اهداف پیشبینی شده.
- دامن زدن به تقابل و تعارض میان مرد و زن
- تحقیر نقش مادری
- تزلزل بنیان خانواده و پیدایش فرزندان پرخاشگر و بی عاطفه است. [۱۲]
پانویس
- ↑ افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 59
- ↑ افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 60
- ↑ افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 61
- ↑ افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 61
- ↑ افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 62
- ↑ افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 63
- ↑ افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 64
- ↑ افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 65
- ↑ افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 66
- ↑ افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 69
- ↑ افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 70
- ↑ افشون و توفیقیان، فمینیسم در ترازوی نقد، 1388، ص 80