محبوبه عباسقلی‌زاده

محبوبه عباسقلی‌زاده

اطلاعات شخصی
زاده	1337‏؛ ایران، خرمشهر
مکتب	فمینیسم اسلامی، سکولار
محل سکونت	آمریکا

محبوبه عباسقلی‌زاده؛ روزنامه‌نگار و فعال حقوق زن.

محبوبه عباسقلی‌زاده در جوانی تحت تاثیر تعلیمات دکتر علی شریعتی به اسلام انقلابی علاقمند شد و به فعالیت‌های دانشجویی در انجمن‌های اسلامی رو آورد. اولین تجربه‌های روزنامه‌نگاری را با مجله زن روز در سال ۱۳۶۷ش آغاز کرد. وی در تشکیل تجمعات برای زنان خصوصاً در دوره اصلاحات تلاش کرد و کمپین‌های مخالفت با احکام اسلامی راه انداخت. پس از خروج از ایران زیر نظر هیفوس شرکت« کاروزی سازمان‌های جامع مدنی» را تشکیل داده است. او مسئله اصلی زنان را غیرت مردان می‌داند و قائل است این غیرت را باید از بین برد.

زندگی‌نامه

محبوبه عباسقلی‌زاده در سال ۱۳۳۷ش، در خرمشهر به دنیا آمد و دوره تحصیلات ابتدایی به تهران نقل مکان کرد. در سال ۱۳۵۵ش تحت تأثیر تعلیمات علی شریعتی به اسلام انقلابی علاقه‌مند شد و در حالی که محصل بود، به فعالیت‌های دانشجویی در انجمن‌های اسلامی رو آورد. در سال ۱۳۵۸ به منظور ادامه تحصیل به مصر رفته و در دانشگاه عین‌الشمس واقع در شهر قاهره در رشته ادبیات عرب مشغول به تحصیل شد. .

مقارن با بازگشایی دانشگاه‌ها به ایران بازگشته و در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و از همان‌جا به نقد متون فقهی و تفسیرهای قرآنی در مورد حقوق زنان علاقه‌مند شد. اولین تجربه‌های روزنامه‌نگاری را با مجلهٔ «زن روز» در سال ۱۳۶۷ش آغاز کرد. مقارن با همین دوره او و گروهی از زنان که به نقش و موقعیت زنان اعتراض داشتند «گروه مطالعات و بررسی مسائل زنان» را تأسیس کردند. این گروه از بنیان‌گذاران جریان فمینیست‌های مسلمان بود. این تلاش‌ها منجر به انتشار مجلهٔ فرزانه با سردبیری محبوبه عباسقلی‌زاده در سال ۱۳۷۳ش گردید و همکاری او با این فصلنامه تا تغییر گرایش‌های فمینیستی او در اوایل دهه هشتاد ادامه داشت.

نتیجه تجربه‌های عملی او در جامعه مدنی نوظهور در اوایل دهه هشتاد، ناامیدی از فمینیسم اسلامی و تمایل به فمینیسم سکولار و فعالیت مدنی بود. در نیمه دوم دهه هشتاد با اوج گرفتن فعالیت‌های کمپین محور جنبش زنان، به همراه جمعی از فعالان شناخته شده، گروه میدان زنان و کمپین‌های گوناگونی نظیر، قانونی بی‌سنگسار، منشور زنان ایران و… را بنیان گذاشت و به فیلم‌سازی آلترناتیو و پژوهشگری در حوزه جنسیت و جنبش‌های اجتماعی روی آورد. هم‌زمان با اوج گرفتن اغتشاشات و فتنه 88 و وقایع عاشورای ۱۳۸۹، عباسقلی‌زاده از کشور خارج شد.

فعالیت‌ها

عباسقلی زاده قبل از خروج از ایران در فعالیت‌های متعددی از جمله نگارش مقاله، راه انداختن کمپین، تجمعات اعتراض‌آمیز علیه قوانین اسلام در مساله زن و خانواده را در کارنامه خود دارد. عباسقلی زاده پس از خروج از ایران در ژانویه ۲۰۱۲ تلویزیون اینترنتی زنان تی‌وی را هم‌زمان با جنبش اشغال افتتاح کرد. او اهداف خود از راه‌اندازی تلویزیون اینترنتی( زنان تی وی) را چنین بیان می‌کند: «یکی از وظایف زنان تی وی این است که مباحث تئوریک دنیای فمینیستی را که از طریق فعالان ایرانی خارج از کشور مطرح می‌شود، منعکس کند. یکی دیگر از وظایفش این است که بتواند مسائل حوزه زنان در خاورمیانه را مطرح کند، بخصوص می‌خواهد تغییراتی که در این مدت در جهان عرب اتفاق افتاده است از زاویه زنانه‌اش مطرح کند. الان زنان تی وی، بیشتر روی جنبشی که در جهان عرب اتفاق افتاده، متمرکز است، چون من بر این باورم که زنان داخل ایران برای تغییر نیاز دارند با تجارب زنان خاورمیانه آشنا شوند.

مسئله دیگر کارهایی است که در داخل ایران انجام می‌شود، اما قدرت رسانه‌ای شدن ندارند. زنان تی وی می‌خواهد آنها را مطرح کند. درست مثل کاری که فعالان حقوق بشر در خارج از کشور انجام می‌دهند، آن‌ها صدای اتفاق‌هایی هستند که در داخل ایران می‌افتد و در واقع این صداها را باز تکرار می‌کنند، چون عنصر داخلی نمی‌تواند با صدای بلند آنها را بازگو کند. من هم می‌خواهم در تلویزیونم این کار را به نوعی انجام دهم. بخش دیگری که به آن فکر کردم در خصوص برنامه‌هایی است که شهروندان ایرانی از دستاوردهای زندگی شخصیشان می‌سازند و برای ما می‌فرستند. بهرحال به طور کلی می‌توانم بگویم که عمده فعالیت ما انعکاس صدای زنانی است که در ایران قادر به اظهارنظر به صورت علنی نیستند و همچنین مطرح کردن جنبش‌های زنان در خارج از ایران است. همین طور فعالیت‌های زنان ایرانی خارج‌نشین که به صورت حرفه‌ای روی مسائل زنان کار می‌کنند.

عباسقلی زاده در این مصاحبه وضعیت کنشگران فعال حقوق زن بعد از مهاجرت را چنین توصیف می‌کند: آدم‌ها در جوامع مختلف هویت و تاثیرات مختلفی دارند. من در ایران کنش‌گر زنان بودم و به نوبه خودم کار می‌کردم و شناخته شده بودم. اما وقتی آدم پایش را از کشورش بیرون می‌گذرد دیگر نه آن هویت را دارد و نه آن تاثیرگذاری را. اگر کسی که در ایران خیلی موثر بوده و بخواهد که مردم جامعه میزبانش هم مانند جامعه خودش نگاهش کنند، اشتباه است چون هیچ وقت این اتفاق نمی‌افتد. او برای بقایش باید کارهایی انجام دهد که قبلاً انجام نداده است. آسیب‌های روحی شدیدی هم می‌خورد. در نظر مردم کشور میزبان یک آدم معمولی، یک مهاجر است مثل میلیون‌ها مهاجر دیگری که روزانه از کنارشان در خیابان‌ها رد می‌شوند. راستش بخشی از مردم کشور میزبانت نیز که قبلاً با تو به نوعی در ارتباط کاری بوده‌اند، تو را به دلیل شرایط و فضای سیاسی و اجتماعی که در آن قرار داشتی دوست داشته‌اند و نه به خاطر خودت.

بازداشت

روز 13 اسفند ۱۳۸۵ در مقابل دادگاه انقلاب به جرم اجتماع و تبانی به قصد اخلال در امنیت ملی، تمرد از دستور پلیس و برهم زدن نظم عمومی دستگیر و مدت ۱۶ روز در بند ۲۰۹ زندان اوین بازداشت بود. همچنین در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۵« دفتر مرکز کارورزی» که وی دبیر کل آن است، توسط مأمورین دادگاه انقلاب مورد بازرسی قرار گرفته و سپس پلمپ گردید که در اوایل دی ۱۳۸۶ش فک پلمپ شد.

آثار

• کتاب

چرا فرزانه؟

• فیلم

زنان در بند

جوایز

جايزه دوسالانه آزادی بيان و مطبوعات شهر اشتوتگارت آلمان، به نام "يوهان فيليپ پالم"

منابع

• رستمی، نیلوفر، «محبوبه عباس قلی زاده و کنشگری مدنی در زنان تی وی»، وبسایت عرصه سوم،تاریخ درج مطلب:16 اسفند 1390، تاریخ بازدید: 9 بهمن 1401ش.
• «مصاحبه محبوبه عباسقلی‌زاده با تلویزیون صدای آمریکا»،یوتیوب: به مناسبت 8مارس 2010، تاریخ بازدید: 9 بهمن 1401ش.
• « حجاب مسئله‌ای صرفاً پوپولیستی نیست»، سایت رادیو زمانه، گفتگو با محبوبه عباسقلی زاده، تاریخ درج مطلب: 14 اسفند 1397، تاریخ بازدید: 9 بهمن 1401ش.
• « جریان‌ها، روش‌ها و ابزارهای تغییر شناخت دشمن در حوزه زنان»، موسسه شناخت، تاریخ بازدید: 9 بهمن 1401ش.
• « صفحه محبوبه عباسقلی‌زاده»، ویکی پدیا، تاریخ بازدید: 9 بهمن 1401ش.