ویکی‌جنسیت:Featured articles/2025/16

از ویکی‌جنسیت

چندهمسری؛ الگوی چندزنی و چندشوهری برای مردان و زنان.
چندهمسری هرچند شامل چندشوهری نیز می‌شود؛ اما چنین الگویی همیشه ناظر به چندزنی بوده و چندشوهری هرگز در حیات بشری جدی تلقی نشده است. چندزنی عمدتاً ناشی از تفاوت‌های روانی مردان و زنان بوده و با عوامل فرهنگی، اجتماعی و تا حدی محیط جغرافیایی، تقویت و تبدیل به سنت رایج در تاریخ و بسیاری از جوامع انسانی شده است. چندزنی پیامدهایی برای زنان، شوهران و دیگر اعضای خانواده دارد؛ اما با نگاهی وسیع و متناسب با نظام حقوقی اسلام، نه‌تنها الگویی مناسب برای حل مشکلات فردی و اجتماعی به‌شمار می‌آید بلکه پیامدهای آن برای زنان نیز کنترل می‌شود. چندهمسری در مقابل تک‌همسری بوده و شامل چندشوهری و چندزنی می‌شود؛ اما معمولا به الگوی چندزنی اطلاق می‌شود. این اصطلاح به‌معنای نوعی ازدواج است که داشتن بیش از یک زن را مجاز می‌شمارد. اصطلاح چندهمسری از حیث ریشه‌شناسی تعدد زوج یا زوجه را مشخص نمی‌کند، اما کاربرد تاریخی آن همیشه به‌مفهوم زناشویی مرد با بیش از یک زن بوده است. شکل دیگر چندهمسری، چند شوهری است، اما این‌که یک زن در آن واحد بیش از یک شوهر داشته باشد به‌طور محدود در تاریخ بشر وجود داشته است. بر اساس آمار رسمی سال ۱۴۰۱ش، حدود ۱.۵ درصد از ازدواج‌های ثبت‌شده در ایران، شامل چندهمسری است که تقریباً معادل ۳۰۰ هزار مرد ایرانی می‌شود. چندهمسری عمدتاً در استان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان، گلستان، کردستان و خراسان جنوبی، دیده می‌شود. چندهمسری در جامعه ایرانی، مقبولیت اجتماعی ندارد و تنها یک راه‌حل برای شرایط خاص است که نمی‌تواند به‌صورت یک الگوی عمومی ترویج شود؛ به‌طور مثال یک پژوهش نشان داده است که چندهمسری میان ایرانیان در دهۀ ۱۳۶۰ش، به‌دلیل شرایط جنگی، افزایش داشته است. البته رایج‌ترین شکل چندهمسری در ایران، ازدواج‌های غیررسمی است که ثبت نمی‌شوند.

ادامهٔ مطلب ...