کاشت ناخن

کاشت ناخن، زیباسازی یا ترمیم ناخن دست و پا به‌وسیلۀ ناخن‌های مصنوعی، ژل یا مواد شیمیایی.

کاشت ناخن یک روش آرایشی است که برای بلند کردن و فرم‌دهی به ناخن‌های طبیعی استفاده می‌شود. این روش معمولاً برای افرادی انجام می‌شود که ناخن‌های کوتاه، شکننده یا آسیب‌دیده دارند یا فقط می‌خواهند ظاهر ناخن‌های خود را زیباتر کنند. کاشت ناخن پدیده‌ای زنانه و جدید است که ابعاد اقتصادی، اجتماعی و روانشناختی پیچیده‌ای یافته است. استثمار بدن زنان و کسب منافع مادی فراوان از جمله عوامل گسترش این پدیده است.

تعریف کاشت ناخن

ناخن صفحات حفاظتی فاقد خون‌رسانی در پایان انگشتان دست و پا است. در کاشت ناخن به عنوان یکی از مصادیق مدیریت بدن، یک لایۀ مصنوعی بر روی ناخن طبیعی قرارداده می‌شود تا صاف، جذاب، براق و آراسته‌تر دیده شود. ناخن مصنوعی که تقویت‌کنندۀ ناخن نیز نامیده می‌شود، افزونه‌ای برای تقلید از ناخن‌های واقعی با ظاهری زیباتر است. ناخن‌های مصنوعی در دو نوع اکریلیک و ژله‌ای با اندازه، طرح و شکل‌های متنوع هستند. بر اساس این تعریف، اصطلاح کاور کردن یا پوشش ناخن، بهتر از کاشت ناخن است.

تاریخچه کاشت ناخن

حداقل از سه هزار سال قبل از میلاد، زیباسازی ناخن در یونان وجود داشته است. زیباسازی در آن دوران برای ایجاد تمایز طبقات بالای جامعه کاربرد داشته است. از مهم‌ترین موادی که برای زیبا کردن ناخن به‌کار می‌رفته است، می‌توان به موم عسل، صمغ عربی، سفیدۀ تخم‌مرغ، حنا و روغن اسطوخودوس اشاره کرد. قدمت ناخن‌های مصنوعی به ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح به سلسله «چو» در چین باز می‌گردد، جایی که ناخن‌ها از طلا، نقره و سنگ‌های قیمتی ساخته می‌شدند. لاک ناخن امروزی از سال ۱۹۲۰م، شایع شده است. اما ناخن مصنوعی را دندانپزشکی به‌نام فرد اسلک، در سال ۱۹۴۵م، ابداع کرد. اولین نسخۀ موفق ناخن مصنوعی از ماده‌ اکریلیک ساخته شد.

اهداف کاشت ناخن

دانشمندان در تفسیر این کنش‌های زیبایی‌شناسانه دچار اختلاف هستند؛ برخی آنها را کنش‌های زنانه و ناشی از تمایل زنان به داشتن بدن زیبا می‌دانند؛ در حالی‌که برخی دیگر آنرا نشانۀ تعلقات قومی‌، قبیله‌ای و محل نمایش هویت‌ها می‌دانند.

زیباسازی

زیبایی ناخن یک مفهوم نِسبی است و نمی‌توان شکل خاصی از ناخن را برای همگان، ناخن زیبا دانست؛ در عین‌حال اتفاق نظر نِسبی وجود دارد که مراد از ناخن زیبا همان ناخن‌های بیضی‌شکل و دارای سطح براق و شفاف و امتدادی فراتر از انگشتان و بدون بخش‌های آویزان یا قطعات اضافی است.

ترمیم آسیب‌ها

ممکن است کاشت ناخن برای پوشاندن خراشیدگی، ناهمواری، عفونت یا مشکلات دیگر انجام شود. ترمیم ناخن‌ها به‌دلیل رواج اشتغال زنان در خارج از خانه رونق یافته است. در بیشتر موارد، ناخن‌های مصنوعی از نیاز به بلند کردن یا تقویت ناخن‌های نرم، شکننده یا آسیب‌دیده پدید آمده است. گاهی می‌توان این ناخن‌ها را به‌عنوان نوک ناخن چسباند یا برای تقویت کل طول به‌عنوان ناخن‌های تراشیده شده (بر پایۀ اکریلیک یا ژل) استفاده کرد.

ترک عادت به جویدن ناخن

یکی از کاربردهای کاشت ناخن این است که می‌تواند به ترک عادت جویدن ناخن کمک کند و طبیعتاً در مواردی کاربرد دارد که فرد از عادت جویدن ناخن رنج می‌برد.

اقتصاد کاشت ناخن

کاشت ناخن یک پدیدۀ اجتماعی است و رشد آن تابع رشد اشتغال زنان است. در سال ۲۰۲۱م، ۹ تا ۱۰ میلیارد دلار در بازار جهانی به کاشت ناخن اختصاص یافته است و تخمین زده شده که در سال ۲۰۳۱م، این بازار به بیش از ۲۰میلیارد دلار در سال برسد. در حال حاضر بین محصولات مراقبت از ناخن، لاک ناخن بیشترین سهم را در بازار مرتبط با زیباسازی ناخن دارد.

رویکرد جامعه‌شناختی به کاشت ناخن

گروهی از جامعه‌شناسان، این گونه از کنش‌های زیبایی‌شناسانه را ضمن بحث مصرف تبیین کرده‌اند و معتقدند که کنش‌های زیبایی‌شناسانه ناشی از تولید کاپیتالیستی و انباشت کالاها و ترغیب به مصرف توسط نظام سرمایه‌داری است. اکثر این کنش‌های مصرفی و برساخته، به‌منظور تقویت نظام‌‌سرمایه‌داری هستند. طبق این تحلیل‌ها، از مصرف، قاعده‌زادیی می‌شود تا متغیر و فاقد معنای پایدار باشد. از این منظر، سوق‌یافتن ذائقۀ زنان به کاشت ناخن، ناشی از صنعت فرهنگ است.

گروهی دیگر از جامعه‌شناسان نگاه فرهنگی‌اجتماعی دارند و چنین ‌کنش‌هایی را جهت کسب تمایز و منزلت اجتماعی در جهان معاصر می‌دانند. آنها معتقدند در دنیایی که جایگاه‌های محول و به ارث رسیده، تضعیف شده باشد، انسان‌ها برای کسب جایگاه اجتماعی به کنش‌هایی نظیر کاشت ناخن مبادرت می‌ورزند، تا از طریق بدن زیبا و دارای تناسب، جایگاهی برای خود در جامعه دست‌وپا کنند.

گروه سوم از جامعه‌شناسان محیط‌ مصرفی جامعۀ ‌شهری را عامل اصلی ترغیب کنش‌های زیبایی‌شناسانه‌ نظیر کاشت ناخن می‌دانند. این گروه عامل محیطی را نسبت به عوامل دیگر دارای تأثیرات بیشتری می‌دانند. از نظر آنان پاساژ‌های مجلل، فضاهای لوکس محیط‌های شهری، نظیر رستوران‌های چند ستاره، ترغیب‌کنندۀ مصارف افسارگسیختۀ محصولات زیبایی‌‌شناسانه است.

رویکردهای فمینیستی به کاشت ناخن

فمینست‌ها دربارۀ کاشت ناخن به دو گروه موافق و مخالف تقسیم شده‌اند:

مخالفین، زنان را قربانی هنجارهای زیبایی، فشارهای ساختاری سیستم زیبایی و معیارهای زنانه می‌دانند که ستم ‌جنسی را نهادینه می‌سازد و به عواملی نظیر فرهنگ‌ مرد‌سالار و فشار‌های اجتماعی و فرهنگیِ آن وابسته است.

موافقین، انتقاداتی به پیامدهای نامتناسب اقتصادی و فرهنگی ترویج کنش‌های زیبایی‌شناسانه دارند، ولی در عین‌حال از امکان کسب‌ هویت و تشخص و مقابله با قواعد اجباری فرهنگ غالب و فشار ساخت‌های سنتی و گریز از بوروکراسی دست‌و‌پاگیر و حیله‌های نامرئی دنیای معاصر یاد می‌کنند.

کاشت ناخن و استثمار بدن زنان

برخی روانشناسان به‌دلیل نگاه دوگانه‌گرایانه به بدن زنان و مردان با اعمالی نظیر کاشت ناخن مخالف هستند. از نظر آنها بیشترین فشار چنین‌ هنجارهایی بر بدن زنان است. طبق این نگاه در جامعه دو نوع بدن مردانه و زنانه وجود دارد. بدن زنانه نیازمند اصلاح، ترمیم و به‌سازی است. در ادوار مختلف تغییراتی برای بدن زنانه ضروری شمرده شده است، گاهی باید بخشی از بدن زنانه کوچک‌تر شود، حتی گاهی با رشد طبیعی بدن زنانه به‌گونه‌ای طاقت‌فرسا مقابله شده است. در حالی که بر اساس مد در برخی موارد باید اندازۀ بدن زنانه بزرگتر از آنچه هست، باشد. همۀ اینها به‌دلیل تقسیم جامعه به بدن زنانه و مردانه است، تنها راه حل از منظر آنها این است که باید چنین تقسیمی برداشته شود.

رویکرد فقهی به کاشت ناخن

میان اندیشمندان اسلامی راجع به جواز کاشت ناخن اختلاف نظر وجود دارد، اکثراً کاشت ناخن را حرام و مانع وضو و دارای پیامدهای غیرقابل قبول می‌دانند و عده‌ای آن را حلال و بدون اشکال می‌پندارند. برخی ممنوعیت تغییر خلقت الهی را که در قرآن آمده، شامل کاشت ناخن هم دانسته‌اند و برخی در شمول این دلیل نسبت به کاشت ناخن تردید کرده‌ و ممنوعیت هرگونه تغییر در خلق خدا را بعید دانسته‌اند.

برخی معتقدند کاشت ناخن نوعی ضرر رساندن به خود و از نظر اسلام ممنوع است. این دلیل در صورت اثبات ضرر، مخالفی ندارد. برخی تشویق قرآن و احادیث به زیبا و آراسته بودن و جواز استفاده از نعمت‌های الهی حلال، قاعدۀ تسلط انسان بر مال و بدن خود را دلیل بر جواز کاشت ناخن دانسته‌اند.

از نظر فقهی، کاشت ناخن اگر مانع وضو و غسل باشد به‌معنای آن است که فرد از روی اختیار، زمینه‌ساز تیمم اضطراری شود. برخی فقها معقتدند اگر نماز با تیممی خوانده شود که مکلف، خود را عمدا از وضو عاجز ساخته، باید اعاده شود. البته برخی قائل هستند که اعاده لازم نیست، اما مکلف معصیت کرده است. بسیاری از فقها از جمله آیت‌الله بهجت، آیت‌الله صافی و آیت‌الله وحید خراسانی کاشت ناخن را جایز نمی‌دانند. البته همۀ این فتاوا برای استفادۀ زینتی از کاشت ناخن است، حکم کاشت ناخن برای موارد پزشکی تفاوت دارد و برخی از فقها از جمله آیت‌الله شبیری زنجانی به جواز آن تصریح دارد.

رویکرد اخلاقی به کاشت ناخن

برخی اصول اخلاقی در مورد کاشت ناخن مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است، از جمله این‌که باید استانداردهای حرفه‌ای و اخلاق حرفه‌ای در مقابل مشتریان مراعات شود. همچنین متخصصان کاشت ناخن باید راحتی، ایمنی، حفظ اسرار مشتریان، وجود بیمه در صورت هرگونه آسیب به مشتریان، رفتار مساوی با مشتریان بدون توجه به رنگ، جنس و مذهب مشتریان را در نظر داشته باشند و در صورت لزوم مشتریان را به سایر متخصصان ارجاع دهند.

عوارض جانبی کاشت ناخن

کاشت ناخن توسط افراد غیرمتخصص، عوارضی را در پی دارد، ازجمله: نازک‌شدن و شکنندگی ناخن اصلی، کوتاه‌شدن در حین فرایند برداشت ناخن مصنوعی، ضعیف‌شدن ناخن اصلی به‌دلیل سوهان و صیقل‌زدن، ابتلا به عفونت‌های ویروسی نظیر زگیل، تبخال و هپاتیت، عفونت باکتریایی یا میکروباکتریایی. همچنین کاشت ناخن ممکن است موجب برخی سوختگی‌های درجه سه شود.

گاهی کاشت ناخن موجب بروز بیماری‌های پوستی می‌شود که تغییر شکل ناخن را در پی دارد. همچنین ممکن است در سالن کاشت، حساسیت نسبت به برخی مواد شیمایی، گرد و غبار و بخارات استنشاقی اتفاق بیفتد. حتی امکان بروز همین حساسیت‌ها برای کسانی که مشغول کاشت ناخن هستند، نیز وجود دارد. از دیگر عوارض احتمالی کاشت ناخن می‌توان به این موارد اشاره کرد: کم رنگ شدن ناخن اصلی به‌دلیل نرسیدن اکسیژن کافی به آن، آسیب‌دیدن ریشۀ ناخن اصلی، ملتهب شدن اطراف ناخن، خط‌خط شدن ناخن و کنده شدن لبۀ آزاد ناخن.

کنترل عوارض کاشت ناخن

تاحدودی می‌توان از بروز عوارض جانبی منفی در کاشت ناخن جلوگیری کرد یا آن را کاهش داد. از جمله این‌که باید ناخن فردی که عمل کاشت ناخن را انجام می‌دهد، زیاد بلند نباشد، چرا که احتمال دارد دستکش را سوراخ کند و این‌که ناخن خیلی بلند دست‌وپا گیر است و قدرت استفاده کردن از وسایل را کاهش می‌دهد.

با تمیز کردن سالن کاشت، استفاده از لباس بهداشتی و ناخن بهداشتی عوامل کاشت، همچنین استریل و ضدعفونی کردن وسایل کاشت، تهیۀ برخی وسایل از سوی مراجعه کننده، در صورت عدم اطمینان از وسایل مورد استفادۀ موجود و جلوگیری از سوهان زدن بیش از حد ناخن اصلی می‌توان از عوارض کاشت ناخن کاست. با وجود همۀ این احتیاط‌ها، باید بعد از مشاهدۀ هرگونه علائم نگران‌کننده به پزشک و متخصص پوست مراجعه شود. در مجموع هرگونه تورم، درد، قرمزی و رشد اطراف ناخن‌ها باید توسط پزشک بررسی شود.

منابع

• قرآن.
• اباذری، یوسف و حمیدی، نفیسه، «جامعه‌شناسی بدن و پاره‌ای مناقشات»، مجله پژوهش زنان، دوره 6، شماره 4، زمستان 1387ش.
• بلالی، اسماعیل و افشارکهن، جواد، «زیبایی و پول: آرایش و جراحی»، مجله مطالعات راهبردی زنان، دوره 12، 87-47 شماره 47، بهار 1389ش.
• سعیدی، هادی، «واکاوی فقهی کاشت ناخن و مژه»، دوفصلنامه جستارهایی در فقه پزشکی، سال پنجم، شماره 6، بهار و تابستان1400ش.
• سنچولی، زینب، «تأمل فقهی پیرامون احکام فقهی آرایش‌های نوپدید»، پژوهش‌های فقهی مسائل مستحدثه، سال دوم، شماره 2، پائیز و زمستان 1403ش.
• علی‌آبادی، عبدالصمد و حسینی، سمیه، « تحلیل فقهی کاشت ناخن در پرتو حکم عاجز کردن اختیاری برای وضو از دیدگاه مذاهب اسلامی»، مجله فقه پزشکی، دوره پانزدهم، شماره 45، 1402ش.
• موحد، مجید و دیگران، «آرایش و زندگی اجتماعی دختران جوان»، پژوهش زنان، دوره 8، شماره 1، بهار 1389ش.
• Jane, Ogden, Fat chance! : the myth of dieting explained, London ; New York, Routledge, 1992.
• Madnani, Nina A, and Khan, Kaleem J, “Nail cosmetics“, Indian Journal of Dermatology Venereology and Leprology, Vol.78(3), may2012.
• Tyagi, Meha and Singal, Archana “Nail cosmetics: What a dermatologist should know”! Indian Journal of Dermatology, Venereology and Leprology, Vol. 90(2), February 2024.
• The Wiltshire School of Beauty and Holistic ؛Therapy, “Diploma in Nail Enhancements Practitioner’s Training Manual”, WSBHT, November2011.