بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| حرفه = | | حرفه = | ||
}} | }} | ||
فاطمه رضازاده محلاتی ، معروف به [[فاطمه سیاح]]، فرزند میرزا جعفرخان رضازاده محلاتی در سال | '''فاطمه رضازاده محلاتی'''؛ معروف به فاطمه سیاح، عضو کانون بانوان ایران، منتقد ادبی. | ||
==زندگی نامه== | |||
فاطمه رضازاده محلاتی ، معروف به [[فاطمه سیاح]]، فرزند میرزا جعفرخان رضازاده محلاتی در سال 1281ش در شهر مسکو متولد شد. تحصیلات متوسطه و عالی خود را در مسکو گذراند و از دانشکده ادبیات دانشگاه مسکو، در ادبیات اروپایی مدرک دکتری گرفت. وی در در اواخر سال 1313 ش در سن 32 سالگی وارد ایران شد. در زندگی زناشویی با عدم موفقیت روبه رو می‌شود و پس از سه سال بدون داشتن فرزند از [[همسر]] خود جدا می‌شود. <ref>[http://ensani.ir/fa/article/109388/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%AD- «زندگی و اندیشه دکتر فاطمه سیاح»، پروتال جامع علوم انسانی]</ref> | |||
فاطمه سیاح چون در ایران بزرگ نشده بود زبان فارسی را خوب بلد نبود لذا مطالب خود را به زبان روسی می‌نوشت و دیگران به فارسی ترجمه می‌کردند. وی استاد ادبیات و از بنیانگذاران [[کانون بانوان]] در وزارت فرهنگ بود. | |||
سرانجام ایشان در سال 1326ش در اثر بیماری قند و سکته قلبی درگذشت و در ابن‌بابویه به خاک سپرده شد.<ref>«زندگی و اندیشه دکتر فاطمه سیاح»، پروتال جامع علوم انسانی</ref> | |||
سرانجام ایشان در سال 1326ش در اثر بیماری قند و سکته قلبی درگذشت و در ابن‌بابویه به خاک سپرده شد.<ref> | |||
==وضعیت خانوادگی== | ==وضعیت خانوادگی== | ||
پدر فاطمه سیاح میرزاجعفر رضازاده محلاتی (سیاح) است و مادر او آلمانی و بزرگ شده روسیه بوده است. | پدر فاطمه سیاح میرزاجعفر رضازاده محلاتی (سیاح) است و مادر او آلمانی و بزرگ شده روسیه بوده است.پدر او در ابتدای جوانی به روسیه سفر کرد و در همان‌جا اقامت گزید. پدر خانم سیاح عهده‌دار آموزش زبان فارسی به ماموران و کارمندان ارشد (سفرا، سرکونسول‌ها و ...) روس به ایران بوده است. <ref>[https://bukharamag.com/1390.02.14103.html «فاطمه سیاح و نقد ادبی/ دکتر ایرج پارسی نژاد»، مجله فرهنگی و هنری بخارا]</ref> | ||
با توجه به اینکه او از کسانی بود که سمت تربیت و آموزش ماموران عالی رتبه روسیه را به عهده داشت و از طرفی می‌دانیم که دولت‌هایی چون روسیه در تربیت نیروهای خود نهایت دقت را داشتند و تربیت آنها به هر کسی نمی‌سپردند، لذا بایستی در وطن‌دوستی او با دیده احتیاط و تردید نگریست؛ بلکه بعید نیست خدمتگذاری او به دولت روس بیش از یک معلم زبان فارسی باشد. علاوه بر این در گزارش‌هایی از دولتمردان ایران آن عصر نقل شده که بیشتر موجب تردید در وطن‌دوستی آنها می‌شود. در گزارشی که علاءالملک دیبا (سفیر ایران در روسیه) به امین‌السطان نوشته چنین آمده است: | |||
با توجه به اینکه او از کسانی بود که سمت تربیت و آموزش ماموران عالی رتبه روسیه را به عهده داشت و از طرفی می‌دانیم که دولت‌هایی چون روسیه در تربیت نیروهای خود نهایت دقت را داشتند و تربیت آنها به هر کسی نمی‌سپردند، لذا بایستی در وطن‌دوستی او با دیده احتیاط و تردید نگریست؛ بلکه بعید نیست خدمتگذاری او به دولت روس بیش از یک معلم زبان فارسی باشد. | |||
علاوه بر این در گزارش‌هایی از دولتمردان ایران آن عصر نقل شده که بیشتر موجب تردید در وطن‌دوستی آنها می‌شود. در گزارشی که علاءالملک دیبا (سفیر ایران در روسیه) به امین‌السطان نوشته چنین آمده است: | |||
«برای اطلاع خاطر مبارک عرض مراتب را لازم دید. عرض دیگر اینکه میرزاجعفر نامی هست دست پرورده‌ی مستشار، به پطرزبوغ افتاده است و لابد کرده‌اند ماموریت مکاره به او رجوع کرده. آدم درست نیست. از هر کس اسم او را برده تحقیق کنید.» | «برای اطلاع خاطر مبارک عرض مراتب را لازم دید. عرض دیگر اینکه میرزاجعفر نامی هست دست پرورده‌ی مستشار، به پطرزبوغ افتاده است و لابد کرده‌اند ماموریت مکاره به او رجوع کرده. آدم درست نیست. از هر کس اسم او را برده تحقیق کنید.» | ||
میرزاجعفر پس از 45 سال اقامت در روسیه در سال 1313 به همراه دخترش به ایران بازگشت.<ref> | میرزاجعفر پس از 45 سال اقامت در روسیه در سال 1313 به همراه دخترش به ایران بازگشت.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/109388/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%AD- «زندگی و اندیشه دکتر فاطمه سیاح»، پروتال جامع علوم انسانی]</ref> | ||
== | ==فعالیتهای سیاسی-اجتماعی== | ||
فاطمه سیاح به محض ورود به ایران | فاطمه سیاح به محض ورود به ایران فعالیتهای سیاسی-اجتماعی خود را آغاز کرد در مصاحبه خودش در مجله عالم [[زنان]] در سال 1332ش می‌گوید: «از اولین سال ورود به ایران با یک عده از زنان روشنفکر به اقداماتی برای آزادی و نهضت بانوان دست زده‌ام و هنگامی که وزارت فرهنگ [[کانون بانوان]] را تشکیل داد جزء هیئت مدیره این انجمن شدم. در همان سال پس از برداشته شدن [[حجاب]] در ایران از طرف دولت ایران به سمت عضویت هیئت نمایندگی ایران در هفدهمین دوره جامعه ملل تعیین و به ژنو رهسپار شدم.» <ref>فاطمه سیاح مجله عالم زنان، سال اول، شمارخ 1 تیرماه 1332 مندرج در «مجموعه مقالات دکتر فاطمه سیاح» به کوشش محمد گلبن، ص 353</ref> | ||
به طور خلاصه و فهرست وار | به طور خلاصه و فهرست وار میتوان فعالیتهای سیاسی – اجتماعی خانم سیاح را چنین بیان کرد: | ||
# در سال 1313ه.ش به ایران آمد. | # در سال 1313ه.ش به ایران آمد. | ||
#در سال1313ه.ش در کنگره هزاره فردوسی شرکت کرد. | #در سال1313ه.ش در کنگره هزاره فردوسی شرکت کرد. | ||
| خط ۵۴: | خط ۴۹: | ||
# در سال 1315 در دانشسرای عالی به تدریس زبان‌های خارجی پرداخت و در همان سال از طرف وزارت خارجه به ژنو رفت و در هفدهمین دوره‌ی جامعه ملل شرکت کرد. | # در سال 1315 در دانشسرای عالی به تدریس زبان‌های خارجی پرداخت و در همان سال از طرف وزارت خارجه به ژنو رفت و در هفدهمین دوره‌ی جامعه ملل شرکت کرد. | ||
# در سال 1322 ه.ش که حزب زنان ایران تشکیل شد به عضویت دبیرخانه و به عنوان منشی انجمن برگزیده شد. فخری قویمی، کارنامه زنان مشهور ایران، ص 169و نیز در همین ایام به عضویت انستیتوی ایران و انگلیس درآمد. او همچنین در همین سال به عضویت هیئت مدیره انجمن روابط فرهنگی ایان و شوروی درآمد. | # در سال 1322 ه.ش که حزب زنان ایران تشکیل شد به عضویت دبیرخانه و به عنوان منشی انجمن برگزیده شد. فخری قویمی، کارنامه زنان مشهور ایران، ص 169و نیز در همین ایام به عضویت انستیتوی ایران و انگلیس درآمد. او همچنین در همین سال به عضویت هیئت مدیره انجمن روابط فرهنگی ایان و شوروی درآمد. | ||
#در سال 1332 از طرف حزب زنان ایران به اتفاق بانو هاجر تربیت به ترکیه رفت و مدت یک ماه و نیم سفر او به طول انجامید. | #در سال 1332 از طرف حزب زنان ایران به اتفاق بانو هاجر تربیت به ترکیه رفت و مدت یک ماه و نیم سفر او به طول انجامید. | ||
# در سال 1324ش به اتفاق خانم [[صفیه فیروز]] به نمایندگی از طرف شورای زنان ایران به فرانسه رفت و در کنگره [[زن]] و صلح در پاریس شرکت کرد او همچنین در این سال نخستین شماره مجله حزب زنان ایران را در دی ماه منتشر کرد. <ref> | # در سال 1324ش به اتفاق خانم [[صفیه فیروز]] به نمایندگی از طرف شورای زنان ایران به فرانسه رفت و در کنگره [[زن]] و صلح در پاریس شرکت کرد او همچنین در این سال نخستین شماره مجله حزب زنان ایران را در دی ماه منتشر کرد. <ref>[http://ensani.ir/fa/article/109388/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%AD- «زندگی و اندیشه دکتر فاطمه سیاح»، پروتال جامع علوم انسانی]</ref> | ||
==اندیشه‌های علمی- اجتماعی== | ==اندیشه‌های علمی- اجتماعی== | ||
یکی از نکات تاریک و ابهام آمیز در گفتارهای خانم سیاح این است که او همواره در | یکی از نکات تاریک و ابهام آمیز در گفتارهای خانم سیاح این است که او همواره در نوشته‌های خود دم از دموکراسی و تمدن می‌زند و در همه جا مردم را تشویق به پیروی از آزادی‌های غربی می‌کند. | ||
اما نوبت به حکومت منحط و مستبد رضا شاه که می‌رسد شروع به تمجید و طرفداری از عملکرد شاه در | اما نوبت به حکومت منحط و مستبد رضا شاه که می‌رسد شروع به تمجید و طرفداری از عملکرد شاه در زمانهای مختلف می‌کند به عنوان نمونه: «ما زنان ایرانی پس از ملاحظه راهی که زنان مغرب زمین برای کسب حقوق خود پیموده‌اند باید با جان دل رهبر بزرگ خویش اعلیحضرت همایون شاهنشاه پهلوی را ستایش کنیم و مراتب حق شناسی خود را نسبت به این شاهنشاه بزرگوار فراموش نداریم.»<ref>فاطمه سیاح، مجله ایران روز، سال اول، اسفند 1317 مندرج در «مجموعه مقالات دکتر فاطمه سیاح» به کوشش محمد گلبن، ص 72</ref> | ||
این تناقض گویی در گفتار خانم سیاح در مسأله زن نیز تسری دارد به گونه‌ای که ایشان در جایی زن را موجودی می‌داند که به لحاظ وجودی ناقص‌تر از [[مرد]] است و در جایی دیگر کمال زن را در همانندی او با مردان معرفی می‌کند. | این تناقض گویی در گفتار خانم سیاح در مسأله زن نیز تسری دارد به گونه‌ای که ایشان در جایی زن را موجودی می‌داند که به لحاظ وجودی ناقص‌تر از [[مرد]] است و در جایی دیگر کمال زن را در همانندی او با مردان معرفی می‌کند. | ||
| خط ۹۳: | خط ۸۸: | ||
همانطور که [[بدرالملوک تکین (بامداد)]] می‌نویسد، [[کانون بانوان]] هشت ماه قبل از صدور فرمان [[کشف حجاب]] و با هدف زمینه‌سازی برای کشف حجاب در سال 1314ه.ش (درست یک سال بعد از آمدن خانم سیاح به ایران) تأسیس شد. | همانطور که [[بدرالملوک تکین (بامداد)]] می‌نویسد، [[کانون بانوان]] هشت ماه قبل از صدور فرمان [[کشف حجاب]] و با هدف زمینه‌سازی برای کشف حجاب در سال 1314ه.ش (درست یک سال بعد از آمدن خانم سیاح به ایران) تأسیس شد. | ||
وظیفه اولیه این کانون این بود، هر روز افرادی را با حیله‌های پر جاذبه‌ای راضی کنند که چادر از سر بردارند. البته با توجه به عکس‌العمل شدید عموم زنان ایرانی که ترک حجاب را بزرگ‌ترین بی‌ناموسی و بی‌آبرویی می‌دانستند کار به جایی رسید که زنان پیش‌قدم برداشتن حجاب هرگاه در محلات پایین شهر سکونت داشتند ناچار می‌شدند از خانه با چادر خارج شده و در گوشه خلوتی از کوچه‌ها و خیابان‌های بالای شهر چادر را برداشته و در کیف دستی پنهان کنند تا در هنگام بازگشت به خانه سرکنند. <ref> | وظیفه اولیه این کانون این بود، هر روز افرادی را با حیله‌های پر جاذبه‌ای راضی کنند که چادر از سر بردارند. البته با توجه به عکس‌العمل شدید عموم زنان ایرانی که ترک حجاب را بزرگ‌ترین بی‌ناموسی و بی‌آبرویی می‌دانستند کار به جایی رسید که زنان پیش‌قدم برداشتن حجاب هرگاه در محلات پایین شهر سکونت داشتند ناچار می‌شدند از خانه با چادر خارج شده و در گوشه خلوتی از کوچه‌ها و خیابان‌های بالای شهر چادر را برداشته و در کیف دستی پنهان کنند تا در هنگام بازگشت به خانه سرکنند. <ref> بامداد، زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید،1347، ص91</ref> | ||
در چنین اوضاع و احوالی خانم [[فاطمه سیاح]]، با همکاری گروهی از زنان غرب‌زده اقدام به زمینه‌سازی کشف حجاب در ایران نمودند. عملکرد [[فاطمه سیاح]] با توجه به دانستن زبان‌های روسی و فرانسه از همه چشمگیرتر بود، چرا که این کانون وقتی در امر کشف حجاب با ناملایمات بسیار مواجه شد برای اینکه از تجربیات ترک‌ها در این خصوص استفاده کند، او را همراه با [[هاجر تربیت]] برای مدت 45 روز به ترکیه روانه نمودند. | در چنین اوضاع و احوالی خانم [[فاطمه سیاح]]، با همکاری گروهی از زنان غرب‌زده اقدام به زمینه‌سازی کشف حجاب در ایران نمودند. عملکرد [[فاطمه سیاح]] با توجه به دانستن زبان‌های روسی و فرانسه از همه چشمگیرتر بود، چرا که این کانون وقتی در امر کشف حجاب با ناملایمات بسیار مواجه شد برای اینکه از تجربیات ترک‌ها در این خصوص استفاده کند، او را همراه با [[هاجر تربیت]] برای مدت 45 روز به ترکیه روانه نمودند. | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۹۹: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
*تحقیق مختصر در احوال زندگانی فردوسی | *تحقیق مختصر در احوال زندگانی فردوسی. | ||
*نقد و سیاحت <ref> | *نقد و سیاحت.<ref>[https://nashreghatreh.com/product/detail/100264/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%88-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%AD%D8%AA-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%AD «نقد و سیاحت دکتر فاطمه سیاح»، وب‌سایت نشر قطره]</ref> | ||
*رساله دکتری درباره «آناتول فرانس» به زبان روسی | *رساله دکتری درباره «آناتول فرانس» به زبان روسی | ||
*تدریس زبان روسی برای دبیرستانها، با همکاری گیلد براد. | |||
*تدریس زبان روسی برای دبیرستانها، با همکاری گیلد براد | |||
همچنین از ایشان مقالات زیادی در موضوعات مختلف ادبی به جای مانده است | همچنین از ایشان مقالات زیادی در موضوعات مختلف ادبی به جای مانده است | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*رمضان‌نرگسی، رضا، زنان در تاریخ سیاسی- اجتماعی مروری بر اندیشه و عملکرد زنان فعال سیاسی، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، | *رمضان‌نرگسی، رضا، زنان در تاریخ سیاسی- اجتماعی مروری بر اندیشه و عملکرد زنان فعال سیاسی، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، تهران، 1395ش. | ||
* «فاطمه سیاح، دانشنامه الکترونیکی زنان، تاریخ بازدید: 25بهمن 1401ش. | |||
* دانشنامه الکترونیکی | *سیاح، فاطمه، «مجموعه مقالات دکتر فاطمه سیاح» به کوشش محمد گلبن،نشر قطره، 1383ش. | ||
*بامداد، بدرالملوک، زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید، ابن سینا، 1347ش. | |||
*«زندگی و اندیشه دکتر فاطمه سیاح»، پروتال جامع علوم انسانی، تاریخ بازدید: 25 بهمن 1401ش. | |||
[[رده: ویکی‌جنسیت]] | [[رده: ویکی‌جنسیت]] | ||
[[رده: کنشگران]] | [[رده: کنشگران]] | ||
[[رده:ایرانی]] | [[رده:ایرانی]] | ||
[[رده:قبل از انقلاب]] | [[رده:قبل از انقلاب]] | ||
[[رده: فعالان]] | [[رده: فعالان]] | ||
