زن در چین قدیم: تفاوت میان نسخه‌ها

در چین باستان، آموزه‌های فلسفی و اخلاقی کنفوسیوس نقش پررنگی در شکل‌گیری انگاره‌های شناختی مردم داشته است. الاهیات چینی توأم با تبعیض جنسیتی بود؛ نرینگی از سنخ نور و مادینگی نماد تاریکی به‌شمار می‌آمد. تبعیض علیه زنان در چین نهادینه شده و زن مستخدم مرد انگاشته می‌شد. ازدواج عاشقانه تقبیح شده و نهاد خانواده به‌منظور تولید مثل تشکیل می‌شد. تولد دختر امر منحوس دانسته شده بود. هرچند جایگاه مادری محترم شمرده می‌شد؛ اما رسم پاشکنی از شدیدترین خشونت‌هایی بود که بر دختران تحمیل می‌شد.

از منظر ویل دورانت؛ بنیـاد جامعه چین علم نبود، معجون غریبی از دین، اخلاق و فلسـفه بود. او چینی‌ها را قومی موهـوم‌پرست، شکاک، پرهیزگار و در عین حال عقـل‌گرا و دنیـاطلب دانسته و چنین تناقضاتی را ناشی از نفوذ فیلسوفان و فقر مردم چین می‌داند.<ref>دورانت، تاریخ تمدن،1337ش، ج1، ص849.</ref> تمدن چینی متأثر از آیین کنفوسیوس بود. او به امور لاهوتی بی‌توجه و فلسفه را در خدمت کشورداری می‌خواست.<ref>دورانت، تاریخ تمدن،1337ش، ج1، ص854.</ref>  

هنوز این باور در حافظه تاریخی چینی‌ها وجود دارد که وقتی پسری متولد می‌شود اجازه دهید روی تختخواب بخوابد. با لباس‌های زیبا او را بپوشانید، به او سنگ جِید بدهید تا با آن بازی کند؛ اما وقتی دختری متولد می‌شود او را روی زمین بخوابانید. تن او را با لباس‌های عادی پوشانده، به او کاشی شکسته‌ای بدهید تا با آن بازی کند.<ref>[https://www.javanonline.ir/fa/news/803575/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D9%88-%D8%B7%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7 آزاد، «ازدواج و طلاق و نقش زن در فرهنگ چینی‌ها»، وب‌سایت جوان آنلاین.]</ref> چینی‌ها مانند همۀ جوامع مردسالار، پسران را مفید دانسته، بقای خود و تدوام نسل خویش را در داشتن پسر می‌دیدند.<ref>[https://vista.ir/m/a/5wm69 «خانواده در جامعه سنتی چین»، وب‌سایت مجله ویستا.]</ref>

بر مبنای منابع تاریخی، زنان چینی حق مداخله در شؤون اجتماعى را نداشتند و فقط در اموری مانند زراعت و هیزم‏شكنى با مردان همکاری می‌کردند. برخی محققین معتقدند زنان چینی ظاهراً در مواردی از حقوق اجتماعی برخوردار بودند، از جمله؛ ارث برده و در امر ازدواج مختار بودند؛ اما در واقع همین امور نیز تحت اختیار سرپرست‌شان قرار می‌گرفت.<ref>. طباطبایی، الميزان، 1363ش، ج‏2، ص397- 396.</ref> انتظار جامعه چین از زنان این بود که پس از ازدواج باید مطیع شوهران وخویشاوندان او باشند.<ref>[https://www.javanonline.ir/fa/news/803575/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D9%88-%D8%B7%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7 آزاد، «ازدواج و طلاق و نقش زن در فرهنگ چینی‌ها»، وب‌سایت جوان آنلاین.]</ref> زنان نیز معتقد بودند؛ زن حق تصمیم‌گیری نداشته، وظیفه‌ی او اطاعت است. در کودکی مطیع پدر، پس از ازداواج مطیع شوهر و با فوت شوهر باید مطیع فرزند خود باشد.<ref>[https://journals.dte.ir/article_54989.html?lang=en معصومه محمدی، «زنانی که برده بودند!»، 1393ش.]</ref>

به گزارش ویل دورانت؛ در چین، همجنس‌گرایی رایج بود و همجنس‌گرایان تهدیدی برای نوجوانان شمرده می‌شدند. هرچند دختران، پاکدامنی را ارج نهاده و هرگاه دامن‌شان آلوده می‌شد، خودکشـی می‌کردند؛ اما پاکدامنی مرد مجرد نه‌تنها مهم نبود که انتظار می‌رفت از روسپی‌خانه‌ها دوری نکند. شهوت مرادنه مانند تشنگی نیاز طبیعی تلقی می‌شد. مردان آشکارا وارد روسپی‌خانه می‌شدند؛ اما روابط زناشویی‌شان نیز آسیب می‌دید. روسپیان جواز رسمی‌ داشته و دولت زیباترین آنها را رایگان نزد سفیران بیگانه می‌فرستاد. به‌تدریج گروه جدیدی در چین پدید آمد که به دختران نغمه‌پرداز شهرت یافتند. آنها که عمدتاً با فسلفه و هنر آشنایی داشتند، جوانان مجرد و شوهران آبرومند را با صحبت، موسـیقی و رقص سرگرم می‌کردند.<ref>دورانت، تاریخ تمدن،1337ش، ج1، ص856 - 855.</ref>

محققین معتقدند در چین باستان، مجرد ماندن برای مردان و حتی روحانیان، ناپسند و در حکم جنایتی نسبت به نیاکان و جامعه شمرده می‌شد. حکومت کارگزارانی را می‌گماشت تا مردان را پیش از سی‌سالگی و زنان را پیش از بیست‌سالگی به زناشویی وادار کنند. والدین، بعـد از بلوغ و در مواردی پیش از بلوغ و حتی پیش از تولـد فرزندان‌شان، برای آنها نامزدهایی را انتخاب می‌کردند.<ref>دورانت، تاریخ تمدن،1337ش، ج1، ص856.</ref>  

زناشویی با عشق آغاز نمی‌شد و به‌نظر چینی‌ها نباید خانواده را بر بنیاد عواطف و هیجانات بنا کرد؛ زیرا هدف ازدواج صرفا پیوند دو فرد سالم به‌منظور تشکیل خانواده و تولید مثل دانسته می‌شد.<ref>[https://journals.dte.ir/article_54989.html?lang=en معصومه محمدی، «زنانی که برده بودند!»، 1393ش.]</ref> برخی معتقدند؛ آزادی پسران و مقید بودن دختران، اساسا زمینۀ ایجاد عشق میان آنها را سلب می‌کرد؛ لذا عشق رمانتیک در ادبیات چینی کم‌ترین بازتاب را دارد.<ref>[https://tarikhema.org/ancient/china/11450/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C/ «اخلاق چینی»، وب‌سایت تاریخ ما.]</ref>  

به گزارش منابع تاریخی، چندزنی در چین باستان رایج بود و داشتن یک زن برای مردان ننگ تلقی می‌شد.<ref>[https://www.javanonline.ir/fa/news/803575/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D9%88-%D8%B7%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7 آزاد، «ازدواج و طلاق و نقش زن در فرهنگ چینی‌ها»، وب‌سایت جوان آنلاین.]</ref> تعداد همسران برای مردان حد معینی نداشت و آنها هر کدام از زنان خود را که نمی‌خواستند به‌راحتی طلاق می‌دادند. گونۀ دیگری از چندهمسری چنین بود که مردان دو نفرى یا چند نفرى یك زن می‌گرفتند و در بهره‏گیرى از او و استفاده از كارهایش با هم شریك بودند. چنین زنی اگر بچه‏دار مى‏شد، معمولاً فرزند از آنِ مردى بود كه كودك شباهت بیشتری با او داشت.<ref>. طباطبایی، الميزان، 1363ش، ج‏2، ص397.</ref>   

بر مبنای آیین کنفوسیوس، خانوادۀ آرمانی، چهار نسل را در خود داشته و قدرت در اختیار مرد کهن‌سال است. اطاعت از پدر و مادر، از اصلی‌ترین آموزه‌‌های این آیین محسوب می‌شود.<ref>[https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%83%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3%D9%8A%D9%88%D8%B3/119436 «تعالیم کنفوسیوس»، وب‌سایت پرسمان دانشگاهیان.]</ref> به‌گزارش محققین، دیدگاه‌های کنفوسیوس تأثیر جدی بر نظام ارزشی‌ مردم چین داشته و دارد؛ روابط خانوادگی واعضای خانواده براساس سلسله مراتب در نسل، سن و جنسیت تعریف می‌شود. اعضای پیرتر خانواده نسبت به جوان‌ها جایگاه برتری داشته و مرد ارزشمندتر از زن شمرده می‌شود.<ref>[https://www.javanonline.ir/fa/news/803575/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D9%88-%D8%B7%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7 آزاد، «ازدواج و طلاق و نقش زن در فرهنگ چینی‌ها»، وب‌سایت جوان آنلاین.]</ref>  

در چین قدیم؛ وظیفۀ زن کار طاقت‌فرسا در خانه و اطاعت از شوهر بود. زنان حق نداشتند با مردان و حتى با پسران خود سر یك سفره بنشینند. شوهر بعد از مرگ همسرش مى‏توانست زن جدیدی بگیرد؛ اما زن بعد از مرگ شوهرش حق ازدواج مجدد نداشت و معاشرتش با مردان ممنوع بود.<ref>. طباطبایی، الميزان، 1363ش، ج‏2، ص397.</ref>  

مورخین از خانوادۀ چینی به بهشت مردان تعبیر کرده و معتقدند زنان صیغه‌ای عملاً بَرده‌ بودند و زن اصلی وسیلۀ تولید مِثل به‌شمار می‌آمد. مرد به هر بهانه‌‎‌ای می‌توانست همسرش را طلاق دهد. پدر حق داشت کودکانش را به کنیزی و غلامی فروخته و در مواردی حتی حق کشتن‌شان را نیز داشت. مرد عمدتا به‌تنهایی غذا می‌خورد و به‌ندرت زن و فرزندانش را به سفرۀ خود می‌خواند. اگر زنی با مرگ شوهرش خود را می‌کشت، وفادار شناخته می‌شد.<ref>[https://journals.dte.ir/article_54989.html?lang=en معصومه محمدی، «زنانی که برده بودند!»، 1393ش.]</ref> چینی‌ها زمین را مقدس دانسته و معتقد بودند مرد باید در خانه بر روى زمین یا حصیری با همسرش نزدیکى کند تا مادر زمین او را بارور کرده و ارواح نیاکان مادرى در جنین حلول کنند.<ref>[https://tahoor.com/fa/article/view/113701 «عقاید و باورهای ابتدایی چینیان باستان»، وب‌سایت طهور.] </ref>

در چین قدیم، خانواده‌ها عمدتا فرزندان خود را با مهربانی پرورش می‌دادند. والدین از تنبیه بدنی کودکان اجتناب کرده، با راهنمایی درست و ایجاد سرمشق شایسته به تربیت آنها می‌پرداختند. در مواردی به‌طور موقت فرزندان‌شان را با فرزندان خانواده‌ای آشنا، معاوضه می‌کردند تا محبت دایم والدین سبب نازپروردگی آنها نشود. کودکان در اندرونی خانه‌ها نزد زنان به‌سر می‌بردنـد. پیش از هفت‌سالگی، به ندرت به حضور مردان می‌رفتند. در این سن، توانگران پسران خود را به مدرسه فرستاده و از دختران دور نگاه می‌داشتند، پسران پس از ده سالگی، برای معاشرت با مردان و روسپیان، آزادی نسبی می‌یافتند.<ref>دورانت، تاریخ تمدن،1337ش، ج1، ص855.</ref>  

بر مبنای منابع تاریخی، زنان چینی برای این‌که پاشنه پاهای خود را بلند و زیبا کنند، پاهای‌شان را محکم بسته و انگشت‌هایش را می‌شکستند. اگر خود نمی‌توانستند از دیگران می‌خواستند که پاهای‌شان را هنگام پیچیدن در پارچه بزنند تا استخوان‌های پا، شکسته و تغییر شکل تسریع شود. برخی از قبایل، شکستن انگشت پاهای دختران خود را از دوران خردسالی انجام می‌دادند و دختران زمانی که بزرگ می‌شدند پاهای خود را بیشتر می‌شکستند تا آن‌ها را به اصطلاح، خمیده‌تر و زیباتر کنند. بسیاری از قبایل بر این باور بودند که اگر پاهای دختران خود را شکسته و آن‌ها را به شکل پنجه‌های چارپایان در آورند، دخترشان پس از ازدواج ثروتمند می‌شود. <ref>[https://www.imna.ir/news/671264/%D9%BE%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D9%86%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%D9%85-%D8%AF%D8%B1%D8%AF%D9%86%D8%A7%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%DA%86%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C «پاشکنی، رسم دردناک زنان چین باستان برای زیبایی»، وب‌سایت خبرگزاری ایمنا.]</ref> رسم‌پاشکنی در چین از سال ۱۹۱۲م، ممنوع شد؛ اما هنوز زنانی در برخی شهر‌های کوچک و روستاهای دور افتادۀ چین با پاهای باندپیچی شده زندگی می‌کنند.<ref>[https://www.javanonline.ir/fa/news/803575/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D9%88-%D8%B7%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7 آزاد، «ازدواج و طلاق و نقش زن در فرهنگ چینی‌ها»، وب‌سایت جوان آنلاین.]</ref>