بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۴: خط ۲۴:
اسلام نگاهی ویژه و متناسب با نظام معنایی خود به نقش‌های جنسیتی دارد؛ خلقت انسان در قامت زن و مرد را ناظر به وظایف متقابل و نسبتاً متفاوتی می‌داند که دستگاه خلقت به‌عهده آنها نهاده است.<ref>. ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص350.</ref> هرچند بر ظرفیت‌های یکسان زنان و مردان برای رسیدن به سعادت تأکید دارد؛ اما راه رسیدن به آن را متفاوت می‌داند؛<ref>. [http://shiastudies.com/fa/%D8%AC%D9%86%D8%B3%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A/ «جنسیت در تربیت اسلامی، وب‌سایت مجمع جهانی شیعه‌شناسی».]</ref>  
اسلام نگاهی ویژه و متناسب با نظام معنایی خود به نقش‌های جنسیتی دارد؛ خلقت انسان در قامت زن و مرد را ناظر به وظایف متقابل و نسبتاً متفاوتی می‌داند که دستگاه خلقت به‌عهده آنها نهاده است.<ref>. ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص350.</ref> هرچند بر ظرفیت‌های یکسان زنان و مردان برای رسیدن به سعادت تأکید دارد؛ اما راه رسیدن به آن را متفاوت می‌داند؛<ref>. [http://shiastudies.com/fa/%D8%AC%D9%86%D8%B3%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A/ «جنسیت در تربیت اسلامی، وب‌سایت مجمع جهانی شیعه‌شناسی».]</ref>  


کارگزاران جامعه‌پذیری در فرهنگ اسلامی وظیفه ‌دارند که پسران و دختران را برای احراز جایگاه‌های همسری، مادری و پدری پرورش دهند تا از طریق ایفای درست این نقش‌ها به سعادتمندی خود و جامعه مدد رسانند.<ref>. هاشمی‌علی‌آبادی و خسروی، «بررسی چرایی تفاوت شیوه‌های تربیتی دختران و پسران در خانواده با تکیه بر آیات و روایات»، 1401ش، ص363.</ref>
کارگزاران جامعه‌پذیری در فرهنگ اسلامی وظیفه ‌دارند که پسران و دختران را برای احراز جایگاه‌های همسری، [[مادري|مادری]] و پدری پرورش دهند تا از طریق ایفای درست این نقش‌ها به سعادتمندی خود و جامعه مدد رسانند.<ref>. هاشمی‌علی‌آبادی و خسروی، «بررسی چرایی تفاوت شیوه‌های تربیتی دختران و پسران در خانواده با تکیه بر آیات و روایات»، 1401ش، ص363.</ref>


روز دختر فرصتی برای بررسی مشکلات دختران<ref>[https://www.tasvirezendegi.com/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1/ «روز دختر سال ۱۴۰۳ چه روزی است؟ علت نامگذاری این روز چیست؟»، وب‌سایت تصویر زندگی.]</ref> و زمینه‌ساز پیشرفت آنها به‌شمار می‌رود. <ref>[https://www.fardayetaze.ir/calendar/persian-calender/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1 «روز دختر در سال 1404»، وب‌سایت فردای تازه.] </ref>از این منظر؛ روز دختر، تنها یک مناسبت تقویمی نیست، بلکه یادآور جایگاه مهم دختر در جامعۀ مسلمان است؛ دختری که با کسب علم و حفظ عفت، حضور مسئولانه در خانواده و جامعه دارد. <ref>[https://msagheb.ir/mag/17862/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84-1404-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87/ «روز دختر سال ۱۴۰۴ | چرا روز ولادت حضرت معصومه، روز دختر نامگذاری شده است؟»، وب‌سایت ثاقب.]</ref>
روز دختر فرصتی برای بررسی مشکلات دختران<ref>[https://www.tasvirezendegi.com/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1/ «روز دختر سال ۱۴۰۳ چه روزی است؟ علت نامگذاری این روز چیست؟»، وب‌سایت تصویر زندگی.]</ref> و زمینه‌ساز پیشرفت آنها به‌شمار می‌رود. <ref>[https://www.fardayetaze.ir/calendar/persian-calender/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1 «روز دختر در سال 1404»، وب‌سایت فردای تازه.] </ref>از این منظر؛ روز دختر، تنها یک مناسبت تقویمی نیست، بلکه یادآور جایگاه مهم دختر در جامعۀ مسلمان است؛ دختری که با کسب علم و حفظ [[عفت]]، حضور مسئولانه در خانواده و جامعه دارد. <ref>[https://msagheb.ir/mag/17862/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84-1404-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87/ «روز دختر سال ۱۴۰۴ | چرا روز ولادت حضرت معصومه، روز دختر نامگذاری شده است؟»، وب‌سایت ثاقب.]</ref>


==روز دختر در ایران==
==روز دختر در ایران==
خط ۳۸: خط ۳۸:
فاطمه معصومه دختر امام کاظم (ع) و خواهر امام رضا (ع) که در اول ذی‌القعده سال ۱۷۳ هجری در مدینه چشم به جهان گشود، <ref>[https://www.tabnak.ir/fa/tags/7997/1/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1 «در مورد روز دختر در ویکی تابناک بیشتر بخوانید»، وب‌سایت تابناک.]</ref>سالروز میلادش در تقویم ایرانی به‌عنوان روز دختر نامگذاری شده‌ است. تناسب ظاهری این نامگذاری دختر بودن و ازدواج نکردن او است؛ اما دلیل واقعی آن، معرفی الگویی مناسب برای دختران است.<ref>[https://www.ibna.ir/news/206082/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9-%D9%88 زادقناد، «چرا زادروز حضرت معصومه «روز دختران» ناميده شده است؟ / منابع و تحليل‌ها درباره علت ازدواج نکردن حضرت معصومه(س) چه مي‌گويند؟»، وب‌سایت ایبنا.]</ref> معصومه و کریمه اهل‌بیت (س) از القاب مشهور فاطمه است.<ref>[https://www.imna.ir/news/742154/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1-%DB%B1%DB%B4%DB%B0%DB%B3-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87-%D8%B3 «روز دختر ۱۴۰۳ + تاریخ ولادت حضرت معصومه (س)»، وب‌سایت خبرگزاری ایمنا.]</ref> در منابع حدیثی، کرامات زیادی برای او بیان شده و به زائرین فاطمه معصومه بشارت بهشت داده شده است. <ref>[https://www.tasvirezendegi.com/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1/ «روز دختر سال ۱۴۰۳ چه روزی است؟ علت نامگذاری این روز چیست؟»، وب‌سایت تصویر زندگی.]</ref>
فاطمه معصومه دختر امام کاظم (ع) و خواهر امام رضا (ع) که در اول ذی‌القعده سال ۱۷۳ هجری در مدینه چشم به جهان گشود، <ref>[https://www.tabnak.ir/fa/tags/7997/1/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1 «در مورد روز دختر در ویکی تابناک بیشتر بخوانید»، وب‌سایت تابناک.]</ref>سالروز میلادش در تقویم ایرانی به‌عنوان روز دختر نامگذاری شده‌ است. تناسب ظاهری این نامگذاری دختر بودن و ازدواج نکردن او است؛ اما دلیل واقعی آن، معرفی الگویی مناسب برای دختران است.<ref>[https://www.ibna.ir/news/206082/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9-%D9%88 زادقناد، «چرا زادروز حضرت معصومه «روز دختران» ناميده شده است؟ / منابع و تحليل‌ها درباره علت ازدواج نکردن حضرت معصومه(س) چه مي‌گويند؟»، وب‌سایت ایبنا.]</ref> معصومه و کریمه اهل‌بیت (س) از القاب مشهور فاطمه است.<ref>[https://www.imna.ir/news/742154/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1-%DB%B1%DB%B4%DB%B0%DB%B3-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87-%D8%B3 «روز دختر ۱۴۰۳ + تاریخ ولادت حضرت معصومه (س)»، وب‌سایت خبرگزاری ایمنا.]</ref> در منابع حدیثی، کرامات زیادی برای او بیان شده و به زائرین فاطمه معصومه بشارت بهشت داده شده است. <ref>[https://www.tasvirezendegi.com/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1/ «روز دختر سال ۱۴۰۳ چه روزی است؟ علت نامگذاری این روز چیست؟»، وب‌سایت تصویر زندگی.]</ref>


از منظر شیعیان؛ فاطمه معصومه، مظهر عفاف، تقوا، حیا<ref>[https://karevansadeghiye.ir/21079/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1/ «روز ملی دختران؛ ضرورت ها و فرصت‌ها»، وب‌سایت کاروان صاداقیه.] </ref>و نمونه‌ای از یک دختر مؤمن، عالم و ولایت‌مدار است. او با هجرت از مدینه به قم و تحمل سختی‌ها، به دفاع از ولایت پرداخته، نقش سیاسی و فرهنگی برجسته‌ای در این ارتباط ایفا کرد. از این‌رو، معرفی شخصیت فاطمه معصومه به‌عنوان الگوی دختر مسلمان، تلاشی است برای احیای ارزش‌هایی چون معرفت، عفاف، ولایت‌مداری و مسئولیت‌پذیری در دختران ایران. <ref>[https://msagheb.ir/mag/17862/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84-1404-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87/ «روز دختر سال ۱۴۰۴ | چرا روز ولادت حضرت معصومه، روز دختر نامگذاری شده است؟»، وب‌سایت ثاقب.]</ref>
از منظر شیعیان؛ فاطمه معصومه، مظهر [[عفاف]]، تقوا، [[حیا]]<ref>[https://karevansadeghiye.ir/21079/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1/ «روز ملی دختران؛ ضرورت ها و فرصت‌ها»، وب‌سایت کاروان صاداقیه.] </ref>و نمونه‌ای از یک دختر مؤمن، عالم و ولایت‌مدار است. او با هجرت از مدینه به قم و تحمل سختی‌ها، به دفاع از ولایت پرداخته، نقش سیاسی و فرهنگی برجسته‌ای در این ارتباط ایفا کرد. از این‌رو، معرفی شخصیت فاطمه معصومه به‌عنوان الگوی دختر مسلمان، تلاشی است برای احیای ارزش‌هایی چون معرفت، عفاف، ولایت‌مداری و مسئولیت‌پذیری در دختران ایران. <ref>[https://msagheb.ir/mag/17862/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84-1404-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87/ «روز دختر سال ۱۴۰۴ | چرا روز ولادت حضرت معصومه، روز دختر نامگذاری شده است؟»، وب‌سایت ثاقب.]</ref>


==برنامه‌های تکریمی روز دختر در ایران==
==برنامه‌های تکریمی روز دختر در ایران==


برنامه‌های روز دختر در ایران در سطوح خرد و کلان جامعه انجام می‌شود؛ در سطح کلان؛ برنامه‌هایی در رسانه‌ها، مدارس، فرهنگسراها، ورزشگاه‌ها اجرا شده و فضاهای شهری متناسب با بزرگداشت میلاد کریمه اهل‌بیت و روز دختر آذین‌بندی می‌شوند. شناسایی دختران نخبه، برگزاری نمایشگاه‌های تولیدات دختران و تولیدات خانگی دخترانه در استان‌ها، برگزاری اردوهای مخصوص دختران در استان‌ها، برگزاری جشن‌ها و مراسمات ویژه مناطق کم‌برخوردار و دختران بی‌سرپرست و بدسرپرست و تجلیل از گروه‌های جهادی فعال در این زمینه‌ها و برگزاری هیئات اختصاصی دختران از دیگر برنامه‌های است که در روز دختر اجرا می‌شوند.<ref>[https://www.qudsonline.ir/news/874051/%D8%AA%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AD-%D8%A7%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1 خزعلی، «تشریح اقدامات معاونت زنان برای روز دختر»، وب‌سایت قدس آنلاین.] </ref>
برنامه‌های روز دختر در ایران در سطوح خرد و کلان جامعه انجام می‌شود:  


همچنین مراسم مذهبی و فرهنگی متعددی در کشور و به‌ویژه در شهر قم، که محل دفن حضرت معصومه است، برگزار می‌شود. در سطح خانواده؛ بسیاری از خانواده‌ها به دختران خود توجه ویژه‌ای می‌کنند و اغلب با هدیه‌دادن و برگزاری مراسم‌های خاص، این روز را جشن می‌گیرند. <ref>[https://www.fardayetaze.ir/calendar/persian-calender/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1 «روز دختر در سال 1404»، وب‌سایت فردای تازه.] </ref> اجرای چنین برنامه‌هایی موجب می‌شود تا دختران با جایگاه رفیع خود آشنا شده و از آسیب‌های اجتماعی مصون بمانند. کارشناسان بر اجرای کارهای شناختی در برنامه‌های روز دختر تأکید داشته و ارتقای منزلت دختران را نیاز به عزم ملی می‌دانند.<ref>[https://kerman.iqna.ir/fa/news/4137660/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AF طباطبایی، «موضوعات معرفتی در بزرگداشت روز دختر مورد توجه باشد»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن.]</ref>
'''در سطح کلان'''؛ برنامه‌هایی در رسانه‌ها، مدارس، فرهنگسراها، ورزشگاه‌ها اجرا شده و فضاهای شهری متناسب با بزرگداشت میلاد کریمه اهل‌بیت و روز دختر آذین‌بندی می‌شوند. شناسایی دختران نخبه، برگزاری نمایشگاه‌های تولیدات دختران و تولیدات خانگی دخترانه در استان‌ها، برگزاری اردوهای مخصوص دختران در استان‌ها، برگزاری جشن‌ها و مراسمات ویژه مناطق کم‌برخوردار و دختران بی‌سرپرست و بدسرپرست و تجلیل از گروه‌های جهادی فعال در این زمینه‌ها و برگزاری هیئات اختصاصی دختران از دیگر برنامه‌های است که در روز دختر اجرا می‌شوند.<ref>[https://www.qudsonline.ir/news/874051/%D8%AA%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AD-%D8%A7%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1 خزعلی، «تشریح اقدامات معاونت زنان برای روز دختر»، وب‌سایت قدس آنلاین.] </ref> همچنین مراسم مذهبی و فرهنگی متعددی در کشور و به‌ویژه در شهر قم، که محل دفن حضرت معصومه است، برگزار می‌شود.  
 
'''در سطح خانواده'''؛ بسیاری از خانواده‌ها به دختران خود توجه ویژه‌ای می‌کنند و اغلب با هدیه‌دادن و برگزاری مراسم‌های خاص، این روز را جشن می‌گیرند. <ref>[https://www.fardayetaze.ir/calendar/persian-calender/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1 «روز دختر در سال 1404»، وب‌سایت فردای تازه.] </ref> اجرای چنین برنامه‌هایی موجب می‌شود تا دختران با جایگاه رفیع خود آشنا شده و از آسیب‌های اجتماعی مصون بمانند. کارشناسان بر اجرای کارهای شناختی در برنامه‌های روز دختر تأکید داشته و ارتقای منزلت دختران را نیاز به عزم ملی می‌دانند.<ref>[https://kerman.iqna.ir/fa/news/4137660/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AF طباطبایی، «موضوعات معرفتی در بزرگداشت روز دختر مورد توجه باشد»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن.]</ref>


==پانویس==  
==پانویس==