جهاد نکاح

جهاد نکاح؛ استثمار جنسی زنان توسط گروه تروریستی داعش.

جهاد نکاح از بدعت‌های گروه داعش بر مبنای نگرش فقهی وهابیت است. در این الگو، جنگجویان داعشی اجازه یافتند که با دختران، زنان و حتی با محارم خود، به‌صورت ساعتی ارتباط جنسی داشته باشند. تجویز جهاد نکاح، منجر به اسارت و بردگی‌جنسی بسیاری از زنان شد. فقهای شیعه و سنی آن را زنا و مغایر با ضروریات اسلام دانستند، نهادهای بین‌المللی این عمل را محکوم کرده و برخی افراد خواهان مقابله جهانی با آن شدند.

مفهوم‌شناسی جهاد نکاح

جهاد واژۀ عربی به‌معنایی تلاش همراه با رنج است. مراد از جهاد در متون دینی، مبارزه کردن در راه خدا با جان و مال است. نکاح نیز در عرف اسلامی، پیوند زناشویی است که بر اساس آن برای مرد و زن نسبت به یکدیگر تعهداتی اخلاقی و حقوقی پدید می‌آید. نکاح از دیدگاه فقهی دارای ارکان و شرایطی است که در صورت محقق شدن آنها صحیح شمرده می‌شود؛ اما جهاد نکاح اصطلاح جدیدی است که در حوادث چند سال گذشته در خاورمیانه برای ازدواج متعدد و ساعتی زنان و دختران با جنگجویان داعشی در زمان جنگ با دولت عراق و سوریه به‌کار گرفته شد.

پیشینه جهاد نکاح

جهاد نکاح فاقد هرگونه پیشینه تاریخی در جهان اسلام است. جهاد نکاح به دنبال صدور یک فتوا بر سر زبان‌ها افتاد. این فتوا نخستین بار در سال ۲۰۱۳م، توسط یک مفتی وهابی به نام محمدالعریفی صادر شده است که براساس آن از زنان و دختران خواسته شده تا با نکاح ساعتی با مجاهدین، راه بهشت را برای خود هموار کنند. نیروهای داعشی در هر منطقه‌ای که وارد می‌شدند اعلام جهاد نکاح کرده و زنان مخالف این عمل را اعدام می‌کردند. داعش با انتشار بیانیه‌ای رسما از ساکنان موصل خواست که دختران خود را برای جهاد نکاح تسلیم کنند. هدف اصلی تکفیری‌ها از جهاد نکاح تقویت روحیه جنگ‌جویان و حفظ آنها در میدان نبرد به مدت طولانی بود.

قائلین به جهاد نکاح

1. فتوای جهاد نکاح، نخستین بار توسط محمد بن عبدالرحمن العریفی، مبلغ جوان سعودی صادر شد. وی در این فتوا اعلام کرد؛ برای دختران و زنان بیوه جایز است با مجاهدین ازدواج کنند و مدت آن نباید بیش از چند ساعت باشد تا نوبت به باقی مجاهدین هم برسد، چنین عملی را موجب استحکام اراده مجاهدین و باعث دخول این زنها در بهشت دانست. پس از صدور این فتوا، موج عظیمی از خشم، جهان اسلام را فراگرفت و عریفی مجبور شد فتوای خود را پس گرفته و اعلام کند که توئیتش هک شده و این فتوا از انسان عاقل صادر نمی‌شود.
3. شیخ ناصر العمر وهابی که قبلا به جواز بردگی زنان شیعه و توزیع آنها میان تروریست‌ها فتوا داده بود، با دفاع از جهاد نکاح، تأکید می‌کند مجاهدین، زنان اسیر را میان خود عادلانه تقسیم کنند و در فتوای دیگر اجازه می‌دهد که مجاهدین می‌توانند در غیاب زنان مجاهد نامحرم، با محارم خود عقد ازدواج بخوانند.
5. خباب مروان الحمد مقیم فلسطین و از مبلغین وهابیت، جهاد نکاح زن شوهردار را مشروع دانسته و این نکته را اضافه می‌کند که نباید شوهر زن از این امر مطلع شود و دلیل این مخفی‌کاری را اجتناب از جریحه‌دار شدن احساسات شوهر اعلام می‌کند. هرچند خباب نیز فتوایش را انکار کرد؛ اما مانع از جهاد نکاح با زنان شوهردار نشد.

مستندسازی فقهی برای جهاد نکاح

محمد العریفی هرچند در توجیه جهاد نکاح، آن را سنت حسنه معاویه در جنگ صفین دانسته و معتقد است؛ معاویه با پیشنهاد عمرو‌عاص، شخصاً دستور داد همۀ زنان حتی زنان شوهردار، برای جهاد نکاح به صفین بیایند؛ اما دلیل عمده قائلین به جهاد نکاح روایت تحریف‌شده‌ای از صحیح بخاری است که بر مبنای آن، رسول خدا در یکی از جنگ‌ها به مسلمانان اجازه می‌دهد که به‌جای اخته‌کردن خود، به‌صورت جمعی با زنی که با آنها در جنگ حضور داشت ازدواج کرده و دسته‌جمعی مهریه‌اش را بپردازند. این روایت از منظر بسیاری از علمای فریقین، تحریف شده است.

بازتاب جهانی جهاد نکاح

جهاد نکاح بازتاب وسیعی در کشورها و رسانه‌های جهان داشت؛ انگلیس از رفتن دختران این کشور به سوریه برای ازدواج با اعضای داعش خبر داد. همچنین گزارش‌های متعددی دربارۀ سفر زنان اروپایی به سوریه برای ملحق شدن به این جنگجویان منتشر شده است.

به دنبال فتوای جهاد نکاح، تعداد ۹۰ زن چچنی از انگلیس و دیگر شهرهای اروپایی به سوریه رفتند. غاده عویس خبرنگار الجزیره به‌طور داوطلبانه خود را در اختیار این جنگجویان قرارداده و اقدام به جهاد نکاح کرد. تعدادی از زنان در سوریه تظاهرات کردند تا تمایل خود را برای جهاد نکاح داوطلبانه اعلام کنند.

برخی منابع عراقی آمارهای متفاوتی از ربوده‌شدن زنان و دختران اهل موصل به‌وسیله نیروهای داعش و اجبار آنها به جهاد نکاح ارائه کردند. نافی بیلاری کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، جهاد نکاح و وضعیت زنان و دختران اسیر در دست داعش را نگران‌کننده خواند. سخنگوی وزارت کشور عربستان، دلیل ترویج جهاد جنسی را پیوستن زنان به گروه داعش و با هدف تربیت فرزندانی به سبک خوارج یا انجام عملیات تروریستی بیان کرد.

جهاد نکاح و بردگی جنسی

نگاه داعش به زنان، دیدگاهی غیر اخلاقی است و با بهره‌کشی جنسی از زنان در پوشش‌های گوناگون به استثمار آنان می‌پردازد. به گزارش خبرگزاری‌ها؛ در تشکیلات داعش برخی دختران و زنان حضور دارند که روزها در جبهه و شب‌ها در بستر می‌جنگند. بسیاری از زنان كه تحت تأثیر گروه تروریستی داعش قرار گرفته و به آن پیوسته‌ بودند، تبدیل به بردگان جنسی شده‌اند.

داعش در سال ۲۰۱۴م، پنج تا هفت هزار زن ایزدی را به بردگی جنسی گرفت. داعش در سال ۲۰۱۸م، با طراحی یک اپلیکیشن و انتشار تصاویر زنان و دختران ایزدی، آنها را به‌صورت آنلاین به فروش می‌رساند. یک دختر ایزدی ۱۴ ساله اعلام کرد که پس از ربوده‌شدنش توسط اعضای داعش در عراق بیش از ۱۸۰ بار مورد تجاوز آنها قرار گرفته است. نادیا، یکی از برده‌های جنسی داعش از جامعه بشری خواست برای مقابله با داعش متحد شوند.

مبارزه زنان علیه بردگی جنسی

مبارزه زنان علیه داعش، نخست توسط زنان و دختران کرد کوبانی و ایزدی آغاز شد، به‌‌تدریج تبدیل به جنبش فراگیر در خاورمیانه شد. پس از حمله داعش به عراق، زنان زیادی کشته یا مورد تجاوز قرار گرفتند این عمل باعث شد که زنان و دخترانی از کشورهای مختلف در پادگانی نظم یافته و وارد مبارزه شدند. نیروهای داوطلب در این پادگان به ۵۰۰ تن می‌رسید که برای استفاده از سلاح‌های رزمی آموزش دیده و آماده اعزام به مناطق جنگی می‌شدند. شورای امنیت سازمان‌ملل در بیانیه‌ای اعلام کرد که ۴۰% از مبارزان با داعش، زنان هستند که در این بیانیه از آنان باعنوان شیرزن یاد شده است.

حرمت جهاد نکاح از دیدگاه فریقین

از منظر فقهای شیعه و سنی؛ نکاح دارای ارکان و شرایطی است. نکاح مشروع دارای مهریه و نفقه است. در عقد نکاح، عده نگه‌داشتن زن، انشاء درست صیغه عقد، اذن ولی دختر، محرم نبودن و شوهر نداشتن زن، از شرایط صحت عقد محسوب شده و جهاد نکاح فاقد همه یا برخی از این شروط است.

نکاح در اسلام معطوف به اهدافی از قبیل آرامش زوجین، تولیدنسل صالح و نهادینه شدن فرهنگ عفت و پاکدامنی است، حال این‌که در جهاد نکاح نه‌تنها چنین اهدافی تعقیب نمی‌شوند که برخلاف آنها موجب تشویش روحی، آلودگی نسلی و ترویج فحشا در جامعه می‌شود این برخلاف آیات صریح قرآن و سبک زندگی مؤمنانه است.

لذا فقهای شیعه به صراحت جهاد نکاح را رسوایی عظیم و بر خلاف ضروریات مسلم اسلام اعلام کردند و بسیاری از علمای اهل سنت آن را زنا و فحشا دانستند؛ نایب‌رئیس اتحاد علمای شام در مسئله فلسطین و سوریه فتوای انگلیسی جهاد نکاح را ضربه‌ای کشنده برای واژه‌های نکاح و جهاد در مبانی اسلامی دانست.

پیامدهای جهاد نکاح

از پیامدهای مهم جهاد نکاح می‌توان به فحشای اجباری، بارداری اجباری، اختلاط نسلی و بی‌هویتی آنها اشاره کرد. برخی از زنان که مجبور به این کار شده بودند دست به خودکشی زدند. این فتوا فسادهای اخلاقی را بیشتر ترویج کرده و منجر به شکل‌گیری پدیدۀ لواط و همجنس‌گرایی در میان گروهای شورشی شد. یک متخصص بیماری‌های عفونی و فلوشیپ آموزش پزشکی با تشریح ۳۰ نوع بیماری بر اثر جهاد نکاح، نسبت به گسترش عفونت‌ها در جهان اسلام هشدار داد. از این منظر، جهاد نکاح نوعی نسل‌کشی است و با تولد ‏هزاران فرزند نامشروع، جنگ‌های خونین در جهان اسلام گسترش می‌یابد.

منابع

• «از مؤسس جهاد نکاح رونمایی شد!»، وب‌سایت تحلیلی خبری عصر ایران، تاریخ درج مطلب: 20 اردیبهشت 1393ش.
• «الشبکۀ تفتح ملف أطفال جهاد النکاح»، وب‌سایت مجلۀ الشبکۀ العراقیۀ، تاریخ درج مطلب: 19 سبتمبر 2016م.
• «بیانیه داعش به زنان موصل: هم اکنون وقت جهاد نکاح است»، وب‌سایت خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب:29 خرداد 1393ش.
• «تبلیغ متفاوت داعش برای جذب زنان غربی به جهاد نکاح»، شبکه العالم، تاریخ درج مطلب:16 مرداد 1393ش.
• «دختر ایزدی: ۱۸۰ بار به من تجاوز شد!»، وب‌سایت فرارو، تاریخ درج مطلب: 3 مرداد 1396ش.
• رفیعی، حمیدالله، «جایگاه زن از دیدگاه وهابیت و مفتی‌های وهابی»، پایگاه علمی فرهنگی اعتقادی شیعه، تاریخ بازدید مطلب: 1 آذر 1403ش.
• رهبر، عباسعلی و بهار، ریحانه، «مطالعه رفتارداعش با زنان»، فصلنامه جامعه‌شناسی‌ سیاسی ایران، سال سوم، شماره 2، بهار 1399ش.
• «زنان چچنی برای جهاد نکاح به سوریه رفتند»، وب‌سایت افکار نیوز، تاریخ درج مطلب: 26 تیر 1393ش.
• «زنانی که با داعش می‌جنگند»، وب‌سایت خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 29 شهریور 1393ش.
• «صحیفۀ الریاض السعودیۀ: جهاد النكاح. نار شیاطین داعش»، وب‌سایت وکالۀ نادی المراسلین الشباب للأنباء، تاریخ درج مطلب: 20 ستمبر ‬2014م. 
• عابدیان، سید حسن و دیگران، «جهاد نکاح؛ بدعت یا سنت ازدیدگاه فقهی فرق اسلامی وجریان‌هاى تکفیرى»، فصلنامه علمی- پژوهشی فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال دوازدهم، شماره1، بهار 1398ش.
• فتاحی، نسرین، «تحلیل و نقد دیدگاه وهابیون پیرامون زیارت اهل قبور توسط زنان بر اساس آراء فریقین»، وب‌سایت دانشگاه رازی، تاریخ درج مطلب: 8 خرداد 1402ش.
• «فتوای بی‌شرمانه مفتی وهابی در باره ازدواج با محارم!»، وب‌سایت جهان نیوز، تاریخ درج مطلب: 7 مهر 1392ش.
• قرشى‌بنایى، على‌اكبر، قاموس قرآن، تهران، دار الكتب الاسلامیۀ چاپ: ششم، 1412ق.
• کتمتو، عبدالله‌محمد، «جهاد نکاح یک فتوای انگلیسی است»، اسلام تایمز، تاریخ درج مطلب: 6 اسفند 1393ش.
• «مردان مالایی انتحاری داعش و زنان برده جنسی می‌شوند»، وب‌سایت ایرنا، تاریخ درج مطلب: 22 اردیبهشت 1394ش.
• مکارم‌شیرازی، ناصر، «آیت‌الله مکارم شیرازی; جهاد نکاح رسوایی عظیم و برخلاف ضرورت مسلم اسلام است»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 20 مهر 1392ش.
• ناظر، محمدرضا، «شیوع ۳۰ نوع عفونت به خاطر جهاد نکاح»، وب‌سایت فرارو، تاریخ درج مطلب: 23 شهریور 1393ش.
• «واقعیت‌هایی درباره برده‌های جنسی داعش»، وب‌سایت دیپلماسی ایران، تاریخ درج مطلب: 27 بهمن 1394ش.
• «وحشت دختران سوری از تجاوز به نام جهاد»، وب‌سایت مشرق، تاریخ درج مطلب: 25 اردیبهشت 1392ش.