بردگی جنسی مدرن

بردگی جنسی مدرن، به‌کارگیری زنان و کودکان با فریب یا اجبار برای استثمار جنسی در دوران معاصر.
بردگی جنسی مدرن به وضعیتی اشاره دارد که در آن، زنان و کودکان، اغلب از طریق فریب یا اجبار با شیوه‌های نوپدید، وادار به انجام فعالیت‌های جنسی می‌شوند. این پدیده یکی از اشکال قاچاق انسان و استثمار جنسی است که در دنیای امروز به‌ویژه با استفاده از فناوری‌های مدرن و اینترنت گسترش یافته است. سودآوری این تجارت شوم، موجب شده است که گروه‌های تبهکار به‌صورت سازمان‌یافته و در گسترۀ جهانی به آن روی آورند و حتی ادبیات و فرهنگ متناسب با آن را در قالب مفاهیمی مانند توریسم جنسی و کارگر جنسی، تولید کنند.

مفهوم‌شناسی بردگی جنسی مدرن

بردگی جنسی عبارت است از بهره‌کشی جنسی از زنان و کودکان با اجبار یا خدعه و سوءاستفاده از وضعیت افراد قربانی. امروزه بردگی جنسی در تعامل با زندگی شهری و جهانی‌شدن، با شیوه‌های تازه‌تری رخ می‌دهد؛ به‌عنوان مثال قاچاق زنان و کودکان به شکل بین‌المللی، توریسم جنسی، ازدواج‌های اجباری با استفاده از روش‌های نوپدید اعمال خشونت یا فریب و اغفال مانند پخش تصاویر مبتذل یا خصوصی از زنان و کودکان در اینترنت، از مصادیق بردگی جنسی مدرن است. در برخی موارد بردگی جنسی به‌صورت روابط عاشقانه، پوشش داده می‌شود؛ این وضعیت اغلب با سوءاستفاده از احساسات، اعتماد و آسیب‌پذیری قربانیان صورت می‌گیرد.

ویژگی‌های بردگی جنسی مدرن

فرامرزی‌بودن

بردگی جنسی مدرن، پدیده‌ای است که مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و قربانیان ممکن است به کشورهای گوناگون منتقل شوند. این ویژگی موجب دشواریِ کشف دقیق سویه‌ها و شیوه‌های بردگی جنسی در دنیای امروز شده و کنوانسیون‌های مبارزه با قاچاق زنان و کودکان را در مهار کامل این پدیده، ناکارآمد ساخته است.

استفاده از فناوری

قاچاقچیان در روند بردگی جنسی مدرن، از اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های دوستیابی برای فریب قربانیان و جذب آن‌ها استفاده می‌کنند.

فریب و وعده‌های دروغین

قربانیان اغلب با وعده‌های شغل، تحصیل، یا زندگی بهتر فریب می‌خورند و سپس در دام بردگی جنسی گرفتار می‌شوند.

سودآوری

بردگی جنسی برای تبهکاران از قاچاق مواد مخدر نیز پرسودتر است، به دلیل این‌که بردگان جنسی بارها قابلیت جابجایی و سودآوری دارند. در مقابل این سود سرشار، هزینۀ آن برای مجرمان کم است، به‌ویژه این که در برخی جوامع، بردگی جنسی قانونی یا نیمه‌قانونی است.

تایلند یکی از کشورهایی است که قربانیان غیرتایلندی را در شمار قربانی قلمداد نمی‌کند و همین قانون زمینۀ بردگی جنسی آنان را فراهم می‌کند. تایوان از طریق عروس سفارشی و مهاجرت بی‌رویه به بردگی جنسی کمک می‌کند. در چین بر اساس برخی انگاره‌های خرافی، سازمان‌های تبهکار تحت‌نظر یک پدر‌خوانده تشکیل می‌شود و با سازماندهی و منابع مالی قوی بردگان جنسی را جابه‌جا می‌کنند.

اجبار و کنترل

بردگان جنسی که با نیرنگ و فریب به این دام می‌افتند، در ادامه این روند به دلایل مختلفی مثل ترس، شرایط بردگی را می‌پذیرند. زنان قاچاق‌شده در بدترین شرایط کار می‌کنند یا وادار به ازدواج اجباری می‌شوند. یک گزارشگر سازمان ملل، شرایط خانه‌های فساد در برخی شهرهای جهان را شبیه دوران برده‌داری کهن، توصیف کرده است. در این مکان‌ها ابزار تسلیم‌کردن افراد، شکنجه و محروم کردن از غذا است.

جغرافیای بردگی جنسی مدرن

سازمان‌های تبهکاری که زنان و کودکان را برای بردگی جنسی، قاچاق می‌کنند معمولاً آنها را از آسیا و آفریقا و به‌ویژه کشورهایی به‌دست می‌آورند که حمایت اجتماعی کاملی از زنان و کودکان در آن‌ها صورت نمی‌گیرد و حتی خرید و فروش کودکان و زنان به‌دلایل مختلفی مانند فقر، جنگ و خشونت، تا حدی در جامعه، پذیرفته می‌شود.

کشورهای اروپایی مقصد بسیاری از برده‌های جنسی هستند و قوانین بسیاری از آنها مانند انگلیس برای مبارزۀ جدی با بردگی جنسی مناسب نیست یا مانند کرواسی، توان شناخت دقیق قربانیان را ندارد.

ایالات متحده آمریکا با ژست محافظت از حقوق بردگان جنسی، بیشتر به وضع دیگر کشورها توجه نشان می‌دهد در حالی‌که آمریکا یکی از کشورهای مقصد انتقال بردگان جنسی است. آمریکای مرکزی به‌دنبال کسب درآمد از طریق تجارت برده‌های جنسی است.

زمینه‌ها و عوامل بردگی جنسی مدرن

سازمان‌های تبهکار

قاچاق سازمان‌یافته زنان ابعاد وسیعی در دنیای معاصر یافته است. زنانی که تمایلی به بردگی جنسی ندارند، ربوده می‌شوند و سپس نقش بردۀ جنسی را ایفا می‌کنند. کمیسیون ضد مافیای پارلمان ایتالیا اعلام کرد که انسان‌ها مخصوصا زنان و کودکان مثل کالا به ایتالیا آورده شده و به‌عنوان برده کار می‌کنند. در افغانستان گروه‌های مسلح، زنان و کودکان را از خیابان‌ها یا بازارها می‌ربایند و خانواده‌های آنان را از طریق تهدید وادار به سکوت می‌کنند.

نابرابری و بی‌‌عدالتی

هر ساله هزاران نفر از کشورهای بالکان و آفریقا به اروپای غربی می‌رسند؛ اما بسیاری از آنان به‌دلیل بدهی به باندهای تبهکار مجبور به روسپی‌گری و اعمال شاقه می‌شوند.

در کشورهای حوزۀ کارائیب، استعمار آمریکایی یک سیستم نابرابر از نظر نژادی ایجاد کرده و سبب شده است که آن‌جا مکان مناسبی برای توریسم جنسی باشد و درآمد آن انحصاراً از طریق بردگی جنسی حاصل شود.

برخی بر این باورند که تبعیض از دلایل رونق بازار بردگی جنسی است. ۸۰ درصد قربانیان برده‌داری مدرن از طبقۀ فقیر و اقشاری هستند که توان دفاع از منافع خود را ندارند.

ناآگاهی قربانیان

زنان فقیر از ماهیت و شرایط کار جنسی اطلاعات دقیقی ندارند. آنان معمولاً برای کارهایی نظیر نمایش‌های برهنه آمادگی می‌گیرند، اما در عمل، وادار به روسپی‌گری می‌شوند و در ادامه نیز نمی‌توانند از دام گروه‌های تبهکار نجات یابند. بسیاری از آنها بدون این‌که بدانند، به روسپی‌خانه یا دلالان انسان فروخته شده و سپس به کارهای جنسی طاقت فرسا وادار می‌شوند.

بسیاری از زنان از طریق آگهی‌های شغلی نظیر منشی‌گری، فروشندگی و پیش‌خدمتی و با هدف اشتغال به آمریکا می‌روند، اما بعد از رسیدن به آمریکا می‌فهمند که آن مشاغل وجود ندارد و به‌ناچار مانند یک برده یا زندانی به فحشا تن می‌دهند و برخی به فاحشه‌خانه‌ها فروخته می‌شوند.

رئیس سازمان غیردولتی «مرکز بحران برای زنان و کودکان قزاقستان» بر این عقیده است که زنان و دختران قاچاق‌شده از ماهیت فعالیت‌های سازمان‌های تبهکار اطلاعاتی ندارند و تلاشی برای کسب آگاهی دربارۀ کارهای خارج از کشور نمی‌کنند.

مصطفی‌ بن ‌یحیی از کارشناسان جرم‌شناسی پلیس امارات، اعلام کرده است که ۳۴.۸ درصد از زنان قربانی، از راه آگهی استخدام به‌ویژه جذب منشی، جذب گروه‌های قاچاق انسان شده‌اند.

اشتغال به روسپی‌گری

یکی از راهبردهای رایج تبهکاران جنسی جذب افراد منحرف است؛ قربانیانی که به‌طور انفرادی در کشورهای مختلف به فحشا مشغول هستند، با وعدۀ درآمد بهتر به سازمان‌های تبهکار می‌پیوندند و نقش بردۀ جنسی بین‌المللی را ایفا می‌کنند.

در آسیای جنوب‌شرقی دست‌کم یک میلیون کودک زیر پانزده سال از راه فحشا ارتزاق می‌کنند. یکی از موارد تاثیر انحرافات بر بردگی جنسی در توریسم جنسی ظهور پیدا می‌کند. افرادی که به قصد تمتع جنسی سفر می‌کنند، نرخ استفاده از خدمات جنسی به‌صورت جداگانه در صورت‌حساب آن‌ها لحاظ می‌شود.

رویای زندگی در جوامع پیشرفته

مختصصان پزشکی قانونی معتقدند گروه‌های تبهکار، زنان و دختران را با وعدۀ زندگی بهتر به دام می‌اندازند. زنانی که از شرایط زندگی خود راضی نیستند و در آرزوی رسیدن به زندگی رؤیایی هستند، عموماً در دام سازمان‌های تبهکار می‌افتند و از کارهایی نظیر خدمتکار خانه یا خدمۀ رستوران یا کارگر کارخانه سر در می‌آورند.

آسیا یکی از مناطق مهم شکل‌گیری بردگی جنسی است و دلیل آن زنانی هستند که به‌دنبال زندگی بهتر هستند. مشاغل کم‌درآمد زنان این منطقه، آنان را به این مسیر سوق می‌دهد. بنگا‌ه‌های کاریابی و مدل‌سازی یا ازدواج با وعدۀ استخدام، اعطای شغل یا همسریابی، این دسته از زنان و دختران را جذب می‌کنند. قربانیان در رؤیای زندگی بهتر غرق هستند و هیچ تصوری از آیندۀ این انتخاب ندارند.

پیامدهای بردگی جنسی مدرن برای کودکان

اکثر کودکان درگیر تجارت جنسی، در طول زندگی علائمی مانند افسردگی، تمایل به خودکشی، اعتیاد، عدم گرایش به برقراری روابط جنسی با همسر و فقدان اعتماد به نفس را بروز می‌دهند و در برقراری روابط اجتماعی دچار مشکل هستند. علائم بزه‌دیدگی در طول زندگی، آنان را آزار می‌دهد.

مبارزه با بردگی جنسی مدرن

ممنوعیت بی‌قید و شرط بردگی جنسی و حمایت از بزه‌دیدگان، بدون توجه به رضایت و تابعیت قربانیان، دو راهبرد اساسی در مبارزه با بردگی جنسی مدرن، دانسته شده است که لوازمی دارد، ازجمله: به‌روزرسانی و بهینه‌سازی قوانین موجود، تلاش برای کشف و شناخت دقیق از ماهیت مجرمان این پدیدۀ سازمان‌یافته، تقویت کارگزاران مبارزه با بردگی جنسی و تربیت افراد ماهر.

برای مقابله اجتماعی و فرهنگی با بردگی جنسی مدرن نیز راهکارهایی پیشنهاد شده است، ازجمله: حل مشکلات خانواده‌ها، آگاهی‌بخشی از طریق رسانه‌ها، آموزش و پرورش، معرفی الگوهای زندگی سالم، هویت‌سازی و تقویت هوش عاطفی.

از نظر اقتصادی کاهش فقر، توانمند‌سازی زنان و تقویت مشارکت آنان در فعالیت‌های اقتصادی و از نظر حقوقی تلاش برای تقویت و تطبیق قوانین موجود در جهت مبارزه با تبهکاران و همچنین وضع قوانین حمایتی از بزه‌دیدگان در سطح ملی و بین‌المللی برای کاهش بردگی جنسی لازم است.

برده‌داری جنسی از دیدگاه اسلام

آموزه‌های دین اسلام، روابط جنسی را فقط در چارچوب ازدواج و زناشویی شرعی، تایید کرده و از هرگونه عنان‌گسیختگی در برقراری روابط جنسی، پرهیز داده است. همچنین آموزه‌های دین اسلام با سازوکار روشنی زمینه‌ساز برچیده‌شدن بردگی در جوامع بشری شده است. از دیدگاه آموزه‌های دین اسلام، کارفرما تنها مالک کار اشخاص است و هیچگاه مالک شخص و بدن کارگر نخواهد بود. در روایات اهل‌بیت، تاجران برده، بدترین انسان‌ها معرفی شده‌اند و آنها مورد لعنت خداوند هستند.

قرآن، آزاد کردن برده را زمینۀ ورود به بهشت معرفی کرده است. پیامبر اکرم در آزادی برده پیشقدم بود و اهل‌بیت او نیز به وی اقتدا و بردگان زیادی را آزاد کردند.

منابع

• اسلامی، رضا و میریان، سیده سارا، «بردگی جنسی کودکان و سازوکارهای مقابله با آن در نظام بین‌المللـی حقـوق بشر و حقوق ایران»، سال ششم، شماره اول، بهار و تابستان 1394ش.
• اشتری، ‌ بهناز، قاچاق زنان: بردگی معاصر، تهران، میزان، 1385ش.
• السان، مصطفی، «قاچاق زنان و کودکان برای بهره‌کشی جنسی»، فصلنامه علمی‌پژوهشی رفاه اجتماعی، سال چهارم، شماره 16، 1384ش.
• تبریزی، ایرج، تجارت شیطانی، تهران، کیهان، 1379ش.
• خدادادی، صالحه، «بررسی فقهی و حقوقی قاچاق زنان»، نشریه پژوهش‌نامه حقوق بشری، دوره دوم، شماره 5، پاییز 1395ش.
• رنجبریان، محمدحسین، «اشکال معاصر بردگی، استثمار زنان و کودکان»، گزارش سمینار ارائه یافته‌های چهار مطالعه، مرکز مطالعات حقوق بشر، 1382ش.
• صدوق، محمد، من‌ لایحضره الفقیه، تهران، صدوق، 1365ش.
• طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، قم، جامعه مدرسین، 1374ش.
• کولایی، الهه و‌هاشمی، طاهره سادات، «قاچاق زنان، برده‌داری مدرن»، آیین، شماره 19 و 20، 1387ش.
• معتمدی،‌هادی و مستوفی‌فر، فرزانه، قاچاق انسان: چالش‌ها و راهکارهای پیشگیری، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، 1388ش.
• مک‌کیب، کیمبرلی و مانیان، سابینا، نگاهی جامعه‌شناسانه به قاچاق بین‌المللی زنان و کودکان، ترجمه سمانه‌سادات سدیدپور و فروغ شجاع نوری، تهران، پارس کتاب، 1397ش.
• میرزای نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسه آل‌البیت، 1408ق.
• Organization for Security and Co-operation in Europe Review Conference، “TRAFFICKING IN HUMAN BEINGS: IMPLICATIONS FOR THE OSCE”، September 1999.