حمید گلزار (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==مفهومشناسی== | ==مفهومشناسی== | ||
اخلاق جنسی، ناظر به روابط دو جنس | اخلاق جنسی، ناظر به [[روابط دختر و پسر|روابط دو جنس مخالف]]،<ref>. مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1398ش، ص66.</ref> بخشی از اخلاق عام است که به عادات، ملکات و روشهای انسانی مرتبط با غریزه جنسی میپردازد<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص21-22.</ref> و از هنجارهای حاکم بر آنها و نیز از ابعاد فعالیت صحیح و غیرصحیح غریزه جنسی سخن میگوید و [[رابطه جنسی سالم]] را از روابط ناروا متمایز میسازد.<ref>. غلامی، اخلاق و رفتارهای جنسی، 1386ش، ص16.</ref> | ||
==مسائل و ابعاد اخلاق جنسی== | ==مسائل و ابعاد اخلاق جنسی== | ||
موضوعاتی همانند حیای زن، غیرت ناموسی مرد، عفاف، وفاداری زن به شوهر، ستر عورت، پوشاندن بدن از نامحرم، منع زنا، ممنوعیت لذت بصری و لمسی از غیر همسر، منع ازدواج با محارم، منع نزدیکی با زن در ایام عادت، منع انتشار تصاویر قبیحه و تقدس یا پلیدی تجرد، ذیل اخلاق جنسی مطرح میشوند.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص21-22.</ref> وجه مشترک تمام این موضوعات در اخلاق و هنجارهای حاکم بر روابط زن و مرد خلاصه میشود؛<ref>غلامی، اخلاق و رفتارهای جنسی، 1386ش، ص17.</ref> [[غیرت]]، [[عفت]]،<ref>. مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1398ش، ص66.</ref> [[حیا]] و پوشش چهار مفهوم کلیدی در حوزۀ اخلاق جنسی است.<ref>. متقیفر، درآمدی بر نظام اخلاق جنسی در اسلام، 1389ش، ص37.</ref> | موضوعاتی همانند حیای زن، غیرت ناموسی مرد، عفاف، وفاداری زن به شوهر، ستر عورت، پوشاندن [[بدن]] از نامحرم، منع زنا، ممنوعیت لذت بصری و لمسی از غیر همسر، منع [[ازدواج]] با محارم، منع نزدیکی با زن در ایام عادت، منع انتشار تصاویر قبیحه و تقدس یا پلیدی تجرد، ذیل [[اخلاق جنسی]] مطرح میشوند.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص21-22.</ref> وجه مشترک تمام این موضوعات در اخلاق و هنجارهای حاکم بر روابط زن و مرد خلاصه میشود؛<ref>غلامی، اخلاق و رفتارهای جنسی، 1386ش، ص17.</ref> [[غیرت]]، [[عفت]]،<ref>. مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1398ش، ص66.</ref> [[حیا]]، [[حجاب]] و پوشش چهار مفهوم کلیدی در حوزۀ اخلاق جنسی است.<ref>. متقیفر، درآمدی بر نظام اخلاق جنسی در اسلام، 1389ش، ص37.</ref> | ||
==رویکردها دربارۀ آمیزش جنسی== | ==رویکردها دربارۀ آمیزش جنسی== | ||
===رهبانیت=== | ===رهبانیت=== | ||
اخلاق مبتنی بر رهبانیت معتقد به پلیدی ذاتی علاقه و آمیزش جنسی حتی با همسر شرعی و قانونی است؛ این اخلاق، غالبا در مسیحیت و دین بودا مشاهده شده است و میان اسنیتهای یهودی و همچنین طریقه کلبیون در یونان و روم نیز رواج داشته است؛ علتهای مختلفی درباره اینگونه اخلاق جنسی بیان شده است، بهعنوان مثال انگارۀ پلیدی علاقه و آمیزش جنسی میان مسیحیان، برگرفته از تفسیری است که آنها از مجرد زیستن حضرت عیسی دارند. کلیسای مسیحی بهدلیل ضرورت تولید نسل و همچنین جلوگیری از آمیزش بیقیدوبند مردان و زنان، ازدواج را پذیرفته است، اما ازدواج را نافیِ پلیدی ذاتی آمیزش جنسی نمیداند.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص10-15.</ref> | اخلاق مبتنی بر رهبانیت معتقد به پلیدی ذاتی علاقه و آمیزش جنسی حتی با همسر شرعی و قانونی است؛ این اخلاق، غالبا در [[ازدواج در مسیحیت|مسیحیت]] و دین بودا مشاهده شده است و میان اسنیتهای [[ازدواج در آیین یهودیت|یهودی]] و همچنین طریقه کلبیون در یونان و روم نیز رواج داشته است؛ علتهای مختلفی درباره اینگونه اخلاق جنسی بیان شده است، بهعنوان مثال انگارۀ پلیدی علاقه و آمیزش جنسی میان مسیحیان، برگرفته از تفسیری است که آنها از مجرد زیستن حضرت عیسی دارند. کلیسای مسیحی بهدلیل ضرورت تولید نسل و همچنین جلوگیری از آمیزش بیقیدوبند مردان و زنان، [[ازدواج]] را پذیرفته است، اما ازدواج را نافیِ پلیدی ذاتی آمیزش جنسی نمیداند.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص10-15.</ref> | ||
===آزادی جنسی=== | ===آزادی جنسی=== | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
====اصول نظریه اخلاق جنسی نوین==== | ====اصول نظریه اخلاق جنسی نوین==== | ||
#انسانها تا زمانی که آزادی دیگران را مختل نکنند آزاد هستند.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص29.</ref> زنان و مردان در معاشرتهای لذتبخش جنسی قبل از ازدواج آزادند و ازدواج نیز نباید مانعی در این راه باشد؛<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص35.</ref> دلیل زشتی روابط جنسی آزاد در اخلاق جنسی کهن، صرفاً در شبهۀ انتساب فرزند به پدر بود که اکنون با استفاده از وسایل ضدآبستنی برطرف میشود و منع روابط جنسی خارج از | #انسانها تا زمانی که آزادی دیگران را مختل نکنند آزاد هستند.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص29.</ref> زنان و مردان در معاشرتهای لذتبخش جنسی قبل از ازدواج آزادند و ازدواج نیز نباید مانعی در این راه باشد؛<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص35.</ref> دلیل زشتی روابط جنسی آزاد در اخلاق جنسی کهن، صرفاً در شبهۀ انتساب فرزند به پدر بود که اکنون با استفاده از وسایل ضدآبستنی برطرف میشود و منع روابط جنسی خارج از [[خانواده]]، ضرورتی ندارد.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص45.</ref> | ||
#علت بسیاری از بیماریهای اخلاقی انسان و جامعه مربوط به آشفتگی غرایز او است که ریشه در ارضاء ناهمگون غرایز دارد؛<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص29.</ref> این یافتۀ علمی موجب گرایش برخیاندیشمندان غربی به تجویز آزادی بیقیدوبند روابط جنسی و رفع محدودیتها شده است.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص68-72.</ref> | #علت بسیاری از بیماریهای اخلاقی انسان و جامعه مربوط به آشفتگی غرایز او است که ریشه در ارضاء ناهمگون غرایز دارد؛<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص29.</ref> این یافتۀ علمی موجب گرایش برخیاندیشمندان غربی به تجویز آزادی بیقیدوبند روابط جنسی و رفع محدودیتها شده است.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص68-72.</ref> | ||
#انسان به امور ممنوعه رغبت بیشتری دارد که در اثر اقناع و اشباع کاهش مییابد. بههمین دلیل برای عدم توجه دائم انسان به امور جنسی و عوارض ناشی از آن باید به او آزادی داد.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص29.</ref> | #انسان به امور ممنوعه رغبت بیشتری دارد که در اثر اقناع و اشباع کاهش مییابد. بههمین دلیل برای عدم توجه دائم انسان به امور جنسی و عوارض ناشی از آن باید به او آزادی داد.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص29.</ref> | ||
===رویکرد اعتدالی=== | ===رویکرد اعتدالی=== | ||
آموزههای اسلام از سرکوب و آزادی افراطی غریزه جنسی خودداری میکند و تمایل به ارضاء مشروع و متعادل آن دارد.<ref>. متقیفر، درآمدی بر نظام اخلاق جنسی در اسلام، 1389ش، ص72.</ref> | آموزههای اسلام از سرکوب و آزادی افراطی غریزه جنسی خودداری میکند و تمایل به ارضاء مشروع و متعادل آن دارد.<ref>. متقیفر، درآمدی بر نظام اخلاق جنسی در اسلام، 1389ش، ص72.</ref> مرتضی مطهری معتقد است راه صحیح اشباع و ارضاء غریزه جنسی صرفاً در پذیرش مقررات الهی، [[عفت]] و تقوا است. او با تاکید بر ضرورت پرورش همه استعدادهای انسانی از جمله استعداد جنسی، غرایز انسان را دارای چارچوب و قلمرو تعریف شده میداند. سرشت آدمی، پیچیده و چندلایه است و علاوه بر میل به ارضای غریزه جنسی، میل به بینهایت نیز دارد که بر همه امیال انسان غلبه دارد. بینهایتخواهی انسان او را بهسمت شدت در ارضای غریزه جنسی میکشاند؛<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بیتا، ص73-77.</ref> بههمین دلیل یکی از راهکارهای اسلام علاوه بر ارضای متعادل غریزه جنسی، پرهیز از تحریک و تهییج غریزه جنسی است که بیتوجهی به آن در افزایش اضطراب و ناتوانی در خویشتنداری موثر است؛<ref>. متقیفر، درآمدی بر نظام اخلاق جنسی در اسلام، 1389ش، ص77.</ref> اسلام میپذیرد که برخی بیماریهای روانی ریشه در ارضا نشدن غریزه جنسی دارد، اما ارضاطلبی نامحدود غریزه جنسی نیز در ایجاد و گسترش اضطراب و بیماریهای روانی مؤثر است.<ref>. مطهری، مسئله حجاب، بیتا، ص108.</ref> | ||
==هنجارهای جنسی== | ==هنجارهای جنسی== | ||
اخلاق جنسی شامل موضوعات کوچک و بزرگی است که روابط بین زن و مرد عصاره و وجه مشترک همه آنها است. هنجارهای جنسی به دو بخش رابطه زوجین و روابط زن و مرد غیر زوج تقسیم میشود و هر کدام دارای قواعدی است. | اخلاق جنسی شامل موضوعات کوچک و بزرگی است که روابط بین [[زن]] و مرد عصاره و وجه مشترک همه آنها است. هنجارهای جنسی به دو بخش رابطه زوجین و روابط زن و مرد غیر زوج تقسیم میشود و هر کدام دارای قواعدی است. | ||
===هنجارهای اخلاق جنسی زوجین=== | ===هنجارهای اخلاق جنسی زوجین=== | ||
1. رعایت نظافت از جمله ازاله موهای زائد بدن موجب ازدیاد رغبت جنسی است.<ref>. مطهری، روابط زن و مرد در اسلام، بیتا، ص95.</ref> | 1. رعایت نظافت از جمله ازاله موهای زائد بدن موجب ازدیاد رغبت جنسی است.<ref>. مطهری، روابط زن و مرد در اسلام، بیتا، ص95.</ref> | ||
2. ذیل اصل کرامت انسان، شایسته است از هر عمل جنسی آسیبزا به جسم یا روح همسر پرهیز شود و زوجین بکوشند که آگاهی، توانایی و مهارت ارضای شریک جنسی و رفع مشکلات آن را بهدست آورند. | 2. ذیل اصل [[کرامت]] انسان، شایسته است از هر عمل جنسی آسیبزا به جسم یا روح همسر پرهیز شود و زوجین بکوشند که آگاهی، توانایی و مهارت ارضای شریک جنسی و رفع مشکلات آن را بهدست آورند. | ||
3. ذیل اصل مودت، زوجین باید بهدنبال راههای ایجاد آرامش در زندگی و کسب رضایت زناشویی باشند و از ایجاد تنش دوری کنند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1014150/fa#downloadbottom . فاطمی امین و دیگران، «بازشناخت ملاکهای اخلاقی مقدار رابطه زناشویی بهنجار با تاکید بر اصول اخلاق جنسی اسلام»، 1401ش، ص170-171.]</ref> | 3. ذیل اصل مودت، زوجین باید بهدنبال راههای ایجاد آرامش در زندگی و کسب رضایت زناشویی باشند و از ایجاد تنش دوری کنند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1014150/fa#downloadbottom . فاطمی امین و دیگران، «بازشناخت ملاکهای اخلاقی مقدار رابطه زناشویی بهنجار با تاکید بر اصول اخلاق جنسی اسلام»، 1401ش، ص170-171.]</ref> | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
===هنجارهای اخلاقی در روابط زن و مرد غیرزوج=== | ===هنجارهای اخلاقی در روابط زن و مرد غیرزوج=== | ||
برخی از این اصول مشترک بین زنان و مردان و برخی مختص به جنس خاصی است. طراحی فضای اجتماعی بهگونهای که کمترین ارتباط بین زنان و مردان صورت بگیرد،<ref>[https://ensani.ir/fa/article/58116/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D8%B2%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C . پاکنیا، «معاشرت با نامحرم از نگاه نبوی»، 1385ش.]</ref> پرهیز از شوخی با نامحرم،<ref>[http://noo.rs/Gq3Vv . حر عاملی، وسائل الشیعه، 1416ق، ج20، ص197.]</ref> پرهیز از [[چشم چرانی|چشمچرانی]]<ref>. طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، 1390ق، ج15، ص111.</ref> و عدم آزادی مطلق در روابط جنسی، از اصول مشترک اخلاقی میان زنان و مردان است؛ بر این اساس زن، در خارج از محیط خانوادگی حق تحریک و تهییج جنس مخالف را ندارد. مرد نیز خارج از محیط خانواده حق التذاذ جنسی، چشمچرانی و لمس زنان را ندارد.<ref>. مطهری، روابط زن و مرد در اسلام، بیتا، ص23-29.</ref> رعایت عفت در پوشش نیز از جمله اصولی است که شایسته تمام زنان و مردان است، اما در زنان بهدلیل جذابیت فطری آنها شایستهتر است.<ref>[https://www.islamquest.net/fa/archive/fa9335 . «پوشیدن لباس تنگ و چسبان، برای زن و مرد چه حکمی دارد؟»، وبسایت اسلام کوئست.]</ref> همچنین شایسته است که زنان از آشکار کردن زینتهای جاذب توجه مردان و نازک کردن صدا هنگام صحبت کردن با مردان نامحرم، پرهیز کنند. مردان نیز شایسته است که از ورود بیاجازه و بدون اعلام به حریم زنان، خودداری کنند. همچنین درخواست از زنان بهتر است با حفظ حریم یا از پشت پرده و حائل باشد.<ref>[https://akhlagh.morsalat.ir/article_68059_418e0e025da71877cbbf83c8e189bde5.pdf زاده عبداللهی، «هنجارهای اخلاقی حاکم بر ارتباط با ناهمجنس در قرآن با تمرکز بر سورههای احزاب و نور»، 1398ش، ص178-182.]</ref> | برخی از این اصول مشترک بین زنان و مردان و برخی مختص به جنس خاصی است. طراحی فضای اجتماعی بهگونهای که کمترین ارتباط بین زنان و مردان صورت بگیرد،<ref>[https://ensani.ir/fa/article/58116/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D8%B2%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C . پاکنیا، «معاشرت با نامحرم از نگاه نبوی»، 1385ش.]</ref> پرهیز از شوخی با نامحرم،<ref>[http://noo.rs/Gq3Vv . حر عاملی، وسائل الشیعه، 1416ق، ج20، ص197.]</ref> پرهیز از [[چشم چرانی|چشمچرانی]]<ref>. طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، 1390ق، ج15، ص111.</ref> و عدم آزادی مطلق در روابط جنسی، از اصول مشترک اخلاقی میان زنان و مردان است؛ بر این اساس زن، در خارج از محیط خانوادگی حق تحریک و تهییج جنس مخالف را ندارد. | ||
مرد نیز خارج از محیط خانواده حق التذاذ جنسی، چشمچرانی و لمس زنان را ندارد.<ref>. مطهری، روابط زن و مرد در اسلام، بیتا، ص23-29.</ref> رعایت عفت در پوشش نیز از جمله اصولی است که شایسته تمام زنان و مردان است، اما در زنان بهدلیل جذابیت فطری آنها شایستهتر است.<ref>[https://www.islamquest.net/fa/archive/fa9335 . «پوشیدن لباس تنگ و چسبان، برای زن و مرد چه حکمی دارد؟»، وبسایت اسلام کوئست.]</ref> همچنین شایسته است که زنان از آشکار کردن زینتهای جاذب توجه مردان و نازک کردن صدا هنگام صحبت کردن با مردان نامحرم، پرهیز کنند. مردان نیز شایسته است که از ورود بیاجازه و بدون اعلام به حریم زنان، خودداری کنند. همچنین درخواست از زنان بهتر است با حفظ حریم یا از پشت پرده و حائل باشد.<ref>[https://akhlagh.morsalat.ir/article_68059_418e0e025da71877cbbf83c8e189bde5.pdf زاده عبداللهی، «هنجارهای اخلاقی حاکم بر ارتباط با ناهمجنس در قرآن با تمرکز بر سورههای احزاب و نور»، 1398ش، ص178-182.]</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| خط ۵۸: | خط ۶۰: | ||
*مطهری، مرتضی، روابط زن و مرد در اسلام، قم، صدرا، بیتا. | *مطهری، مرتضی، روابط زن و مرد در اسلام، قم، صدرا، بیتا. | ||
*مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، قم، صدرا، بیتا. | *مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، قم، صدرا، بیتا. | ||
[[رده: ویکیجنسیت]] | [[رده: ویکیجنسیت]] | ||
[[رده: اخلاق]] | [[رده: اخلاق]] | ||
[[رده: اسلام]] | [[رده: اسلام]] | ||
[[رده: | [[رده: نهاد خانواده]] | ||
[[رده: پوشش]] | |||
[[رده: مسائل و آسیبهای اجتماعی]] | |||
[[رده: فقه و حقوق]] | |||