جراحی زیبایی: تفاوت میان نسخه‌ها

جراحی زیبایی (Cosmetic Surgery) شاخه‌ای تخصصی از پزشکی است<ref>. [https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1750481307079203 Mirivel, “Managing poor surgical candidacy: Communication problems for plastic surgeons”, 2007, p.309.]</ref> که با به‌کارگیری روش‌های جراحی و مداخلات پزشکی، به تغییر ساختاری یا بهبود ظاهری بافت‌ها و اندام‌ها می‌پردازد.<ref>. [https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1740144518305552 Sarwer, “Body image, cosmetic surgery, and minimally invasive treatments”, 2019, p.302-308.]</ref> هدف آن ارتقای تناسب، تقارن و زیبایی متناسب با استانداردهای زیبایی‌شناختی و انتظارات فردی است،<ref>. محسنی، جامعه­شناسی پزشکی، ۱۳۸۲ش، ص۱۳۱؛ گیدنز و بردسال، جامعه­شناسی، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۱.</ref> هرچند نتایج تحت‌تأثیر عوامل بیولوژیکی و ذهنی ‌بودن ادراک زیبایی قرار دارد.<ref>. [https://wjps.ir/article-1-272-en.html Mozaffari Niya and et al., “Iranians’ perspective to cosmetic surgery: a thematic content analysis for the reasons”, 2019, p.69.]</ref> بر خلاف جراحی ترمیمی که بر بازسازی عملکرد متمرکز است، این جراحی‌ها عمدتاً انتخابی و با انگیزه‌های روانی‌ اجتماعی انجام می‌شود.<ref>. [https://www.researchgate.net/publication/341777505_Psychological_aspects_of_Aesthetic_and_Cosmetic_surgery_Clinical_and_therapeutic_implications Jafferany and et al., “Psychological aspects of aesthetic and cosmetic surgery: Clinical and therapeutic implications”, 2020, p.2-3.]</ref> موفقیت این جراحی وابسته به ترکیب دانش آناتومی، مهارت‌های جراحی، درک اصول زیبایی‌شناسی و ملاحظات اخلاقی است و با چالش‌هایی مانند تبلیغات غیر واقع‌بینانه یا فشارهای اجتماعی نیز همراه است.<ref>. [https://www.socialpsychology.ir/article_156046.html خبازثابت و همکاران، «رابطه بین گرایش به جراحی زیبایی با نگرش به مد و تصویر بدنی منفی زنان متقاضی جراحی زیبایی با تکیه بر نوع جراحی: نقش میانجی‌گری تنظیم شناختی هیجان»، ۱۴۰۱ش، ۵۱.]</ref>

در میان انواع جراحی‌های زیبایی، جراحی بینی (رینوپلاستی) پرطرفدارترین عمل زیبایی در ایران محسوب می‌شود که از نظر تعداد و کیفیت، رتبۀ نخست را به خود اختصاص داده است. پس از آن، لیپوساکشن به‌عنوان دومین جراحی پرتقاضا در حوزۀ زیبایی بدن در ایران است.<ref>. [https://wjps.ir/browse.php?a_id=309&sid=1&slc_lang=en Loghmani and et al., “Demographic Characteristics of Patients Undergoing Rhinoplasty: A Single Center Two-Time-Period Comparison”, 2017, p.276-277.]</ref>

بر اساس دیدگاه‌های پزشکی‌حقوقی، زمانی جراحی زیبایی به‌عنوان یک اقدام درمانی توجیه‌پذیر می‌شود که نقص موجود، سلامت جسمی یا روانی فرد را به‌طور جدی تهدید کند.<ref>. استفانی و همکاران، حقوق جزای عمومی، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵۱۲.</ref> معیار کلیدی، رعایت تناسب بین شدت عیب ساختاری و پیامدهای بالینی آن است. در این موارد، جراحی به‌عنوان ابزاری برای بازگرداندن سلامت روانی‌اجتماعی فرد و حفظ کیفیت زندگی وی عمل می‌کند. این رویکرد با موازین اخلاق پزشکی و حقوق بیماران نیز همسو است.<ref>. شجاع پوریان، مسئولیت مدنی ناشی از خطای شغلی پزشک، ۱۳۷۳ش، ص۱۷۶.</ref>

'''نوربرت الیاس،''' تحلیل تاریخی او نشان می‌دهد چگونه کنترل اجتماعی از اجبار بیرونی به خودانضباطی درونی تبدیل شد، به‌طوری‌که بدن‌ها به‌تدریج تحت نظارت خود فرد قرار گرفتند.<ref>. Edgar and Sedgwick, Cultural Theory, The Key Thinkers, 2000, p.67-69.</ref>

'''برایان ترنر،''' تمرکز او بر چگونگی تبدیل بدن به «مشکل اجتماعی» در جوامع مدرن است، جایی که نهادها از طریق پزشکی، ورزش و فناوری‌ها، آن را مدیریت می‌کنند.<ref>. Michael, Reconnecting Culture, Technology and Nature, from Society to Heterogeneity, 2000, p.97-98; Turner, The Body and Society: Explorations in Social Theory, 1996, p.3-6.</ref> ترنر، بدن را به‌عنوان مجموعه‌­ای از عاملیت و مکانی از اختیار، تشخیص می­‌دهد.<ref>. [https://www.researchgate.net/publication/258131080_Punk_Porn_and_Resistance Langman, “Punk, porn and resistance: carnivalization and the body in popular culture”, 2008, p.657.]</ref>

نوربرت الیاس و برایان ترنز هر دو نشان می‌دهند بدن صحنه‌ای برای اجرای قدرت ساختارهای اجتماعی است، اما الیاس با رویکرد تاریخی و ترنر با تحلیل نهادی روبرو است.<ref>. Featherstone and et al., The Body: Social Process and Cultural Theory, 1991, p.5-8.</ref>

'''آنتونی گیدنز،''' بدن در مدرنیته به پروژه‌ای بازتابی تبدیل می‌شود که افراد از طریق سبک‌ زندگی و انتخاب‌های روزمره، آن را فعالانه می‌سازند و بازتعریف می‌کنند.<ref>. [https://www.researchgate.net/publication/249686254_Identity_as_an_Embodied_Event Budgeon, “Identity as an embodied event”, 2003, p.36.]</ref> این خودساختگی تحت‌تأثیر نهادهای مدرن (پزشکی، رسانه‌ها، بازار) صورت می‌گیرد.<ref>. گیدنز، تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ۱۳۸۳ش، ص۱۴۶.</ref> تعامل پیچیده بین عاملیت فردی و ساختارهای اجتماعی در شکل‌دهی به بدن به‌عنوان کالایی فرهنگی‌اجتماعی، نکته کلیدی نظریه گیدنز است.<ref>. اسمیت، درآمدی بر نظریه فرهنگی، ۱۳۸۳ش، ص۲۳۲.</ref>

====مقایسه نظریه‌های جامعه‌شناسی بدن====  

هر دو جریان تأکید دارند که بدن زنان در فرهنگ مصرفی به کالایی تبدیل شده که توسط قدرت‌های اجتماعی مدیریت می‌شود.<ref>. Luo, Aching for the Modern Body: Chinese women’s consumption of cosmetic surgery2008, p.36-43.</ref>

جراحی زیبایی به مثابه «متن فرهنگی» تحلیل می‌شود که بازتابی از هنجارهای سلطه‌گر زیبایی، ایدئولوژی‌های مصرفی و روابط قدرت در جوامع سرمایه‌داری است. بدن عرصه­‌ای برای بازآفرینی فرهنگی و اجتماعی و محملی برای هویت است.<ref>. ذکائی، جامعه­شناسی جوانان ایران، ۱۳۸۶ش، ص۱69-۱70.</ref>

*داداشی، یدالله، جراحی زیبایی صورت، تهران، [https://www.gisoom.com/search/book/nasher-2970/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8/ امید انقلاب]، ۱۳۷۸ش.