پاکدامنی: تفاوت میان نسخه‌ها

پاکدامنی در زبان فارسی کنایه از نجابت، پارسایی<ref>[https://vajehyab.com/amid/پاک-دامن?q=پاکدامن عمید، فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه پاکدامن.]</span></ref> و [[عفاف]] است.<ref>[https://vajehyab.com/amid/پاک-دامنی?q=پاکدامنی عمید، فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه پاکدامنی.]</span></ref> در لغت‌نامه دهخدا، «عفیف الازار» و پاکدامن مترادف هستند. مقصود از آزار، جامه‌ای است که قسمت پایین [[بدن]] را می‌پوشاند، بنابراین «عفیف الازار» به‌معنای پرهیزکاری و [[عفت]] است.<ref></span> [https://noorlib.ir/book/view/53064?volumeNumber=2&pageNumber=1970&viewType=pdf دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه آزار.</span>]</ref> با رویکرد شرح الاسمی «عفت» را عبارت از پاکدامنی دانسته‌اند<ref>[https://ganjoor.net/obeyd/aa/sh6 عبیدزاکانی، اخلاق الاشراف، باب سوم در عفت-مذهب منسوخ، وب‌سایت گنجور.]</span></ref> و «عفاف» نیز در همین معنا درنظر گرفته شده است.<ref>[https://vajehyab.com/motaradef/عفاف?q=عفاف دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه عفاف.]</span></ref>

عفت و عفاف از ریشهٔ «عفّ» هستند که عبارت است از پرهیز از آنچه زشت است، یا شایسته و زیبا نیست، یا آنچه حرام است، یا پرهیز از درخواست‌کردن است، یا به‌معنای صبر یا درست‌کاری است؛ پس «عفت» مهارکردن نفس از خواسته‌های نامناسب است، بسته به موقعیت هر فرد: مرد یا زن، جوان یا پیر، فقیر یا غنی، عالم یا جاهل.<ref>[https://mod1400.lib.eshia.ir/71460/8/180/عف مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، 1368ش، ج8، ص180.]</span></ref> بنابراین پاکدامنی و عفت گسترهٔ زیادی دارد همانند عفت جنسی، عفت شکمی و عفت زبانی.<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/5415/7501/93683/پاکدامنی-و-پاکدستی وفا، «پاکدامنی و پاک‌دستی»، 1389ش، ص84.]</span></ref> معادل انگلیسی پاکدامنی، Chastity به‌معنای «پاکی جنسی» است؛ یعنی فرد از هرگونه [[تنظیم روابط‌‌ جنسی|روابط جنسی]] خارج از ازدواج پرهیز می‌کند.<ref>«</span> chastity»، وب‌سایت مجموعه آموزشی بیامور.»،</span></ref>

در شعر و ادب فارسی پاکدامنی، یک فضیلت زنانه است که به‌عنوان مهم‌ترین و اساسی‌ترین ویژگی او تلقی می‌شود. علاوه بر این، زندگی خانوادگی ایرانیان همیشه به‌گونه‌ای بوده که زنان با مردان بیگانه در ارتباط نباشند؛ ازاین‌روی خانه‌ها به‌صورت بیرونی و اندرونی ساخته می‌شد.<ref>[https://humanities.cfu.ac.ir/article_685.html یعقوبی، «پاکدامنی و پوشیدگی زن در جلوه‌گاه شعر پارسی»، 1396ش، ص46].</span></ref> زن شایسته نیز در شاهنامهٔ فردوسی زنی عفیف، با [[حیا]]، پوشیده و پاکدامن شناخته می‌شود.<ref>[https://humanities.cfu.ac.ir/article_685.html یعقوبی، «پاکدامنی و پوشیدگی زن در جلوه‌گاه شعر پارسی»، 1396ش،ص48.]</span></ref>

پژوهش‌های انجام‌شده روی ۲۴۰ ضرب‌المثل فارسی که هفتاد درصد آن دربارهٔ مردان است، نشان می‌دهد که صفات نیکِ مردان عبارت است از: «عقل و دانایی»، «شجاعت»، «تلاش‌گری»، «هنرمندی»، «جنگاوری و نام‌آوری»، «دارای همت بالا»، «رازداری»، «آینده‌نگری» و «عاشقی». در حالی‌که زن نیک، زنی است که دارای ویژگی‌هایی چون «زیبایی»، «جوانی»، «پارسایی»، «فرمان‌برداری»، «اطاعت»، «پاکدامنی» و «کدبانوگری» باشد.<ref></span>[http://www.isa.org.ir/گزارش-نشست-ها/378-گزارش-نشست-جامعه‌شناسی-زنان-و-جنسیت/1660-رویکرد-جنسیتی-ادبیات-فارسی حسینی، «رویکرد جنسیتی ادبیات فارسی»، انجمن جامعه‌شناسی ایران.</span>]</ref> همین امر موجب شده برخی پژوهشگران، زبان فارسی را نسبت به [[جنسیت]]، بی‌طرف ندانسته و آن را دارای خصلتی مردسالار و سلطه‌جو بدانند.<ref>[http://www.isa.org.ir/گزارش-نشست-ها/378-گزارش-نشست-جامعه‌شناسی-زنان-و-جنسیت/1660-رویکرد-جنسیتی-ادبیات-فارسی حسینی، «رویکرد جنسیتی ادبیات فارسی»، انجمن جامعه‌شناسی ایران.</span>]</ref>

عبارت «وَ لْیَسْتَعْفِفِ»<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/آیه_33_سوره_نور سوره نور، آیه 33].</span></ref> یعنی تلاش در راه عفت و دوری‌کردن از امور پست؛ بنابراین کسی که خواهان پاکدامنی است، باید عفاف را از خودش طلب کرده و آن را بر خویش تحمیل کند.<ref>[https://lib.eshia.ir/41732/3/237 زمخشری، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل‏، 1407ق‏، ج3، ص237.]</span></ref> عبارت «وَ لْیَسْتَعْفِفِ الَّذینَ لا یَجِدُونَ نِکاحاً» به افرادی اشاره دارد که به‌دلیل ناتوانی در پرداخت [[مهریه]] و [[نفقه]]، نمی‌توانند ازدواج کنند؛ پس باید مسیر عفت در پیش گیرند و به‌سمت [[فحشای جنسی|فحشا]] نرفته<ref>[https://lib.eshia.ir/86854/7/220 طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏، 1372ش‏، ج7، ص220.]</span></ref> و از زنا پرهیز کنند.<ref>[https://lib.eshia.ir/12016/15/113 طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن‏،1390ق‏، ج15، ص113.]</span></ref>