جنسیت در مکان‌های آموزشی: تفاوت میان نسخه‌ها

مدافعان تفکیک [[جنسیت|جنسیت]] در حوزه آموزش، این ایده را در سطح آموزش عالی نیز دنبال کرده‌اند؛ برخی [[فمینیسم|فمینیست‌ها]] تأسیس دانشگاه‌های تک‌جنسیتی را یک راه‌حل موقت برای جبران نابرابری آموزشی میان مردان و زنان در آموزش عالی دانسته و معتقدند؛ در دانشگاه‌های تک‌جنسیتی زنان فرصت تحصیل در تمام رشته‌ها را پیدا می‌کنند؛ برای زنان [[الگوی مصرف زنانه|الگوهای زنانه]] ارائه شده و موجب توسعه دوستی میان زنان می‌شود. زنان در این محیط کمتر اسیر [[کلیشه های جنسیتی|کلیشه‌های جنسیتی]] می‌شوند و محیط تحصیلی برای آنها راحت‌تر است.<ref>[https://www.isih.ir/article_462_c0419702c94883e570d0dab56f9984f8.pdf پورخزایی و دیگران، «مناسبات نظام آموزش عالی و جنسیت: تجربه زیسته در دانشگاه تک جنسیتی الزهرا»، 1402ش، ص149-147.]</ref>  

در تاریخ جهان اسلام؛ هرگز آموزش مختلط در شکل کنونی آن سابقه نداشته و این‌گونه آموزش، منحصر در آموزش خردسالان بوده و آموزش بزرگسالان به وسیلۀ معلم غیرهمجنس یعنی آموزش زنان توسط معلم مرد و آموزش مردان توسط معلم [[زن|زن]] بوده است.<ref>[https://soci.rihu.ac.ir/article_1010_ed4ed84b4e1e0c8577a981921764a1da.pdf بستان (نجفی)، «جنسیت در آموزش و پرورش از دیدگاه جامعه‌شناسی اسلامی»، 1392ش، ص77.]</ref>  

الگوی غالب در فرهنگ مدرن، آموزش مختلط دختران و پسران است. جریان اصلی فمینیسم از مدافعان مهم و برجستۀ آن به‌شمار می‌آید و آن را شیوۀ مناسب برای دستیابی زنان و دختران به امکانات و فرصت‌های آموزشی برابر و نزدیک به [[عدالت جنسیتی|عدالت‌جنسیتی]] می‌دانند.<ref>[https://soci.rihu.ac.ir/article_1010_ed4ed84b4e1e0c8577a981921764a1da.pdf بستان (نجفی)، «جنسیت در آموزش و پرورش از دیدگاه جامعه‌شناسی اسلامی»، 1392ش، ص76.]</ref> فمینیست‌ها با انکار تفاوت‌های طبیعی میان دختران و پسران، از آموزش مختلط آنها دفاع کرده و معتقدند؛ دو [[جنس|جنس]] باید تحت آموزش یکسان قرار گیرند، تا یکسان عمل کنند.<ref>[https://www.tabnak.ir/fa/news/304989/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C-%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B8-%D8%B4%D9%88%D8%AF جیریایی، «آیا باید جنسیت در آموزش رسمی لحاظ شود؟»، وب‌سایت تابناک.] </ref> از دیدگاه آنها؛ محیط مدارس تک‌جنسیتی، مصنوعی بوده و دانش‌آموزان را برای زندگی در اجتماع آماده نمی‌سازد.<ref>[https://erj.khu.ac.ir/article-1-40-fa.html خاني و محمدي، «نقش تفكيك جنسيتي بر پيشرفت تحصيلي و مقبوليت اجتماعي در مدارس ابتدايي»، 1394ش، ص106.]</ref> به اعتقاد مدافعان آموزش مختلط؛ مدارس تک‌جنسیتی، به کلیشه‌سازی‌های جنسیتی منفی در جامعه دامن می‌زنند.<ref>[http://old.oerp.ir/article/3536/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%AA%DA%A9-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%A2%D9%86-%D8%A8%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4 سعیدی، «آموزش تک‌جنسیتی و تاثیر آن بر فرایند آموزش»، وب‌سایت سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی.]</ref>

عنصر کانونی در نگاه اسلام؛ تفاوت زن و مرد در نحوۀ آفرینش و وظایف طبیعی آنها است، بر همین مبنا؛ مدافع هویت نقش‌های جنسیتی بوده و به همان میزان که معترض تبعیض جنسیتی است، تشابه جنسیتی را نیز به ضرر زنان دانسته و [[عدالت آموزشی]] را در آموزش تک‌جنسیتی متناسب با ویژگی‌های زنانه و مردانه و معطوف به نقش‌های جنسیتی آنها می‌داند.<ref>[https://www.tabnak.ir/fa/news/304989/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C-%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B8-%D8%B4%D9%88%D8%AF جیریایی، «آیا باید جنسیت در آموزش رسمی لحاظ شود؟»، وب‌سایت تابناک.] </ref> اسلام با تأیید این ضرورت‌ها، آموزش تک‌جنسیتی را برای تقویت [[اخلاق جنسی]] در جامعه مفید و لازم تلقی می‌کند؛ زیرا آزادی جنسی و از خودبیگانگی زنان با هویت [[زنانگی|زنانگی‌شان]] را دارای پیامدهای ویرانگر برای افراد، جامعه و به‌ویژه نهاد [[خانواده|خانواده‌]] می‌داند.<ref>[https://alefbalib.com/index.aspx?pid=256&PdfID=910550 محبی، «مردمی‌شدن خانواده؛ فرایند آسیب‌دیدگی و بحران خانوادگی»، 1402ش، ص93.]</ref>  

آموزش تک‌جنسیتی از طریق تشویق دختران و پسران به انجام رفتارهای دخترانه و پسرانه، به استحکام جامعه کمک می‌کند.<ref>[https://jria.iust.ac.ir/article-1-1548-fa.pdf یگانه و دیگران، «تأثیر جنسیت کودکان بر طراحی فضای باز مهدکودک و پیش‌دبستانی براساس آموزه‌های اسلامی«، 1400ش، ص107.]</ref> برخی با رویکرد آموزشی بر این نکته تأکید دارند که آموزش تک‌‌جنسیتی، عمدتا به نفع دختران است و آنها در چنین محیطی جدی‌تر درس می‌خوانند.<ref>[https://journals.iau.ir/article_689946_ae8b6dd72277f8ac30470fede4cd35b9.pdf خاکسار و دیگران، «جنسیت و آموزش، رویکرد نظام‌های آموزش عمومی به موضوع جنسیت»، 1400ش، ص51-50.]</ref> بر مبنای پژوهش خانی و محمدی؛ مدرسه تک‌جنسیتی، تأثیر معناداری در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارد. همچنين، اين پژوهش نشان‌داد كه دختران نسبت به پسران، به شكلی معنادار، معدل بيشتری کسب می‌کنند.<ref>[https://erj.khu.ac.ir/article-1-40-fa.html خاني و محمدي، «نقش تفكيك جنسيتي بر پيشرفت تحصيلي و مقبوليت اجتماعي در مدارس ابتدايي»، 1394ش، ص114-113.]</ref>