بدن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدن، در لغت به معنای جسم انسان غیر از سر، دست‌ها و پاها و مترادف با پیکر، تنه، تن، جثه، کالبد، جسم، جسد، لاشه،<ref> [https://vajehyab.com/dehkhoda/%D8%A8%D8%AF%D9%86-2 دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه بدن.]</ref> و متضاد با روح و روان است.<ref> [https://vajehyab.com/motaradef/%D8%A8%D8%AF%D9%86?q=%D8%A8%D8%AF%D9%86 فرهنگ مترادف و متضاد، وب‌سایت واژه‌یاب، ذیل واژه بدن.]</ref>  

بدن‌های مردان و زنان تفاوت‌های فراوانی با یکدیگر دارند؛ از جمله تفاوت در دستگاه تناسلی، امکان باروری و شیردهی، هورمون‌ها، طول عمر، مغز و اعصاب، قلب و ریه، میزان چربی، اندازه و وزن، ماهیچه و عضلات، ضخامت پوست، ناخن و مو، فعالیت‌های بدنی، حواس پنج‌گانه و صدا. هر دختر با منبع کاملی از تخمک در تخمدان متولد می‌شود. با فرارسیدن بلوغ و آغاز دوره قاعدگی، شرایط مناسبی برای آزادسازی تخمک ایجاد می‌شود و با فرارسیدن دوران یائسگی و پایان دوره باروری، درصد بسیار کمی از تخمک‌ها در بدن باقی مانده و ترشح هورمون‌ها کاهش می‌یابد.<ref>شیالی، اسرار بدن زن، 1382ش، ص301.</ref>   

بدن‌هاي همنوا با هنجارها، رام<ref>فوكو، ديرينه‌شناسي دانش، 1388ش، ص170.</ref> و بدن‌هايی که از اطاعت هدایت‌گری‌های اجتماعی سرباز می‌زنند، خودسر نامیده می‌شوند.<ref>بارکر، مطالعات فرهنگي نظريه و عملکرد، 1395ش، ص222.</ref> این تقسیم بندی میان زن و مرد مشترک است، هرچند غلبه بدن‌های رام یا خودسر در میان زنان و مردان در طول تاریخ متفاوت بوده است.

بدن‌هاي عرفي بيشتر بر حفظ و بازنمایی هويت جمعي تاکيد دارند، اما بدن‌هاي بازيگر، تلاش می‌کنند از طریق آرایش یا زیباسازی اندام، در مبادلات اجتماعی، منافع بیشتری به چنگ آورند. این تقسیم بندی نیز میان زنان و مردان مشترک است، اما در نوع بدن‌های بازیگر، در دوره کنونی زنان بیشتر به دنبال [[بدن و مصرف|مصرف]] و آرایش و مردان به دنبال تناسب اندام هستند.

در عرصه مطالعاتی [[جامعه‌شناسی بدن]]، معمولا خود بدن، آگاهانه کنار نهاده مي‌شود و بازنمايي‌هاي نمادين بدن و مناسبات آن با امور مختلفی مثل [[بدن و مناسبات قدرت|قدرت]] و [[مصرف نمایشی|مصرف]]، در قالب رفتارهاي مثلا زنانه و مردانه، مطالعه مي‌شود؛ منظور از بدن، وجه نمادین آن و بازنمایی‌هایی است که در حوزه اجتماع و روابط اجتماعی پیدا می‌کند.<ref>لو بروتون، جامعه‌شناسي بدن، 1392ش، ص96.</ref> از دیدگاه جامعه‌شناختی، [[انواع بدن]] متنی فرهنگی و حامل ارزش‌ها و هنجارهاي اجتماعي است.<ref>Shilling, C. The Body in Culture, Technology & Society, 2005, p127.</ref>

آموزه‌های هنجاری، در ابواب فقهی چون طهارت، صلاه، حج، تجارت، نکاح و حدود، دسته‌بندی شده است. تفاوت پوشش و آراستگی زن و مرد، تفاوت حدود (مجازات‌ها) و دیه زن و مرد در صورت صدمه دیدن بدن، حکم رویت و لمس بدن دیگری از آن جمله است. مثلا این که انسان تنها مجاز است به بدن محارم یا همجنس خود، به جز عورت، آن هم بدون قصد لذت بنگرد؛ اما در مورد نگاه به بدن همسر، محدودیتی وجود ندارد.<ref> [https://fa.wikifeqh.ir/%D8%A8%D8%AF%D9%86_(%D9%81%D9%82%D9%87) «بدن»، ویکی‌فقه.]</ref> تاکيد بر آراستگي، تعيين مصاديق آن، تفاوت‌ احکام آرایش مردان و زنان، عرصه‌هاي مختلف خصوصي و عمومي و ملاک‌هاي عقلي، علمي، شرعي و عرفي حد و مرزهاي آراستگي و آرایش، مورد توجه این دسته از آموزه‌ها قرار گرفته است. از منظر آموزه‌های اسلامی، بدن امانتی الهی است و فرد مالک بدن خود نیست که به دلخواه در آن دخل و تصرف کند. بنابراین هرگونه مواجهه با بدن و مدیریت آن، تنها در چهارچوب شرع، مجاز است.<ref>مصباح‌یزدی، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، 1398ش، ص459</ref> انسان مجاز نیست به بدن خود آسیب برساند و هرگونه صدمه زدن به بدن یا خودکشی حرام است. همچنین بدن انسان، مال محسوب نمی‌شود و نه تنها خرید و فروش آن جایز نیست، بلکه بهره‌مندی از بدن دیگری نیز محدودیت‌های قانونی و اخلاقی دارد.  

[[مدیریت بدن]] به‌معنای نظارت و کنترل بدن، توسط خود فرد یا سیاست و [[بدن و مناسبات قدرت|قدرت]]، ساختارها و سیطره فرهنگی برخی از علوم است، مثلا گفتمان پزشکی به بهانه ارتقاي سلامت، تغييرات قاعده‌مند بدن افراد را مدیریت می‌کند.<ref>بارکر، مطالعات فرهنگي نظريه و عملکرد، ترجمة مهدي فرجي، ص216.</ref>